ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିରେ ଗଜପତିଙ୍କ ଭୂମିକା

କର୍ପୂର ଉଡ଼ି ଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପାଟ କନାଟି ପଡ଼ିରହିଛି । ଓଡ଼ିଶା ଭୂଖଣ୍ଡରୁ ରାଜା, ମହାରାଜା, ପଦବୀମାନ ଉଠିଯାଇଛି ସତ, କିନ୍ତୁ ଉତ୍କଳବାସୀଙ୍କ ହୃଦୟରୁ ଗଜପତିଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିବା ଶ୍ରଦ୍ଧା ଏବଂ ସମ୍ମାନ କାଣିଚାଏ ମଧ୍ୟ ହଟିନାହିଁ । ଉତ୍କଳୀୟ ପ୍ରାଣର ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଆଚାର ବ୍ୟବହାର, ଚାଲିଚଳନ, ସୁଖଦୁଃଖ ସବୁକିଛି । ଏହି ସଂସ୍କୃତିରେ ଅହମିକାର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ । ଏଠି କେବଳ ସମର୍ପଣ ଭାବ । ଉତ୍କଳର ଗଜପତି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଆଦ୍ୟ ସେବକ । ସେ ମହାରାଜାର ଆତ୍ମବଡ଼ିମା ଦେଖାନ୍ତି ନାହିଁ । ରାଉତ ଭାବେ ପରିଚିତ ହୋଇ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧି ଭାବେ ଆଦେଶ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି ମାତ୍ର ।

ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ବିଗ୍ରହ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କାଳରୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଉତ୍କଳ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସାର୍ବଭୌମ ଅଧୀଶ୍ୱର ଭାବେ ଜନମାନସରେ ପ୍ରତିଭାତ ହେଉଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧି ତଥା ମୁଖ୍ୟ ସେବକ ହିସାବରେ ପୁରୀର ଗଜପତି ଭାରପ୍ରାପ୍ତ ଶାସକଭାବେ ଦୀର୍ଘ ଦନ ଧରି ଦାୟିତ୍ୱ ନିଭାଇ ଆସୁଥିଲେ । ଗଜପତି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଆଦ୍ୟସେବକ ଭାବେ ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କରିା ସହିତ ଏହି ସେବା ପୁରୀ ରାଜବଂଶର ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ସେବାର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଲାଭ କରି ଏଯାବତ୍ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇ ଆସୁଅଛି । ସ୍ୱାଧୀନତା ଲାଭ କରିବା ପରେ ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ସ୍ୱତ୍ୱ ଲିପିରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସେବାହ ପୂଜା ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ସେବକମାନଙ୍କର ତାଲିକା ଓ ସେବା ବିବରଣୀ ଲିପିବଦ୍ଧ ରହିଛି । ଏହି ତାଲିକାରେ ଗଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କୁ ଆଦ୍ୟ ସେବକର ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ଛଡ଼ା ଆଉ ୧୧୯ ପ୍ରକାର ସେବା ଓ ସେବକ ଶ୍ରେଣୀର ବିବରଣୀ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।
କେତେକ ଐତିହାସିକଙ୍କ ମତରେ ଗଙ୍ଗବଂଶର ରାଜା ଅନନ୍ତ ବର୍ମା ଚୋଡ଼ଗଙ୍ଗଦେବ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା କୁହାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଆଉ କେହି ଏହା ଅନଙ୍ଗଭୀମଦେବ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ବୋଲି ମତ ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି । ଅନନ୍ତ ବର୍ମା ଚୋଡ଼ଗଙ୍ଗଙ୍କ ସମୟରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୦୭୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରୁ ଗଜପତି ପରମ୍ପରା ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇ ଆସୁଥିବା କଥା ଐତିହାସିକମାନେ ଦର୍ଶାଇଥାନ୍ତି । ଇତିହାସ ବକ୍ଷରେ ଉତ୍କଳ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ବିଭିନ୍ନ ନରପତିମାନଙ୍କର ଉତ୍‌ଥାନ ଓ ବିଲୟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗଜପତି ପରମ୍ପରା ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ରହିଛି । ଗଙ୍ଗବଂଶର ଶେଷ ରାଜା ଚତୁର୍ଥ ଭାନୁଦେବଙ୍କ ପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ରାଜା କପିଳେନ୍ଦ୍ର ଦେବ ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କପରେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବ ୧୪୬୭ ମସିହାରେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ପରେ ପ୍ରତାପରୁଦ୍ର ଦେବ ୧୪୯୭ ମସିହରେ ରାଜସିଂହାସନ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଥିଲେ । ପ୍ରତାପରୁଦ୍ରଦେବଙ୍କ ପରେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର କାଳୁଆଦେବ ଓ କଖାରୁଆଦେବ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳ ନିମନ୍ତେ ଶାସନ ଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ଦୁଇ ରାଜପୁତ୍ରଙ୍କୁ ହତ୍ୟାକରି ଗୋବିନ୍ଦ ବିଦ୍ୟାଧର ସିଂହାସନ ଦଖଲ କରି ୧୫୪୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶାସନ ଚଳାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଚକ୍ରପ୍ରତାପ ଆଠବର୍ଷ ଶାସନ ଦାୟିତ୍ୱରେ ରହିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପରେ ସେନାପତି ମୁକୁନ୍ଦ ହରିଚନ୍ଦନ ୧୫୫୯ ମସିହାରେ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ । ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିଥିବା ଏହି ରାଜା ଓଡ଼ିଶାକୁ ଆଫଗାନୀ କ୍ତି ହାତକୁ ୧୫୬୮ ମସିହାରେ ଯିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶାସକ ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ନିଭାଇ ଆସୁଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ କଟକରୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼କୁ ୧୫୯୨ରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲା ।
ଭୋଇବଂଶର ରାଜା ଗୋବିନ୍ଦ ବିଦ୍ୟାଧରଙ୍କ ପୁଅ ଦନେଇ ବିଦ୍ୟାଧର ନିଜକୁ ପ୍ରଥମ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଦେବ ଭାବରେ ପରିଚିତ କରାଇ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜଗାଦିରେ ବସିଥିଲେ । ଇଂରୋଜମାନେ ୧୮୦୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଓଡ଼ିଶା ଦଖଲ କରିବା ପରେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ଚେତନ ଓ ଅବଚେତନ ମନ ଉପରେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ସର୍ବମୟ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ଅନୁଭବ କରି ଏହାର ପାରମ୍ପରିକ ସେବାପୂଜା ଓ ନୀତି ନିୟମରେ ଇଂରେଜ ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ କୌଣସି ହସ୍ତକ୍ଷେପ ନ କରିବା ପାଇଁ ତତ୍‌କାଳୀନ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଆଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ୧୮୭୪ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ବଙ୍ଗଳାର ତତ୍କାଳୀନ ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ୍ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ରିଚାର୍ଡ ଟେମ୍ପଲ୍ କଟକ ଦରବାରକୁ ଆସିôତବା ସମୟରେ ପୂର୍ବ ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରଥା ଏବଂ ପରମ୍ପରାକୁ ପରାହତ କରି ଗଜପତିଙ୍କୁ ଯଥାଯୋଗ୍ୟ ସମମାନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇ ନଥିଲା । ଏହି ବ୍ୟବହାରରେ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ଗଜପତି ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବ ଦରବାର ପରିତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଗଜପତିଙ୍କର ଏହି ଆଚରଣ ବ୍ରିଟିଶ୍ ରାଜଶକ୍ତି ପ୍ରତି ଏକ ଆହ୍ୱାନ ବୋଲି ମନେ କରି ଲେଫ୍‌ଟନାଣ୍ଟ୍ ଗଭର୍ଣ୍ରର ସାର୍ ରିଚାର୍ଡ ପ୍ରତିଶୋଧ ପରାୟଣ ହୋଇ ଗଜପତିଙ୍କୁ ପାନେ ଚଖାିବା ପାଇଁ ମସୁଧା କଲେ ଏବଂ ଏହାର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ ୧୮୭୮ ମସିହାରେ ଏକ ମିଥ୍ୟା ହତ୍ୟା ମୋକଦ୍ଦମାରେ ଗଜପତିଙ୍କୁ ଅଭିଯୁକ୍ତ କରାଇ ତାଙ୍କୁ ଆଣ୍ଡାମାନକୁ ଦ୍ୱୀପାନ୍ତର କରାଗଲା । ଏଣେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଚକ୍ରାନ୍ତକୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରି ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବଙ୍କ ମାତା ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ପାଟ ମହାଦେଈ ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବଙ୍କ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର ନାବାଳକ ପୁତ୍ରକୁ ଗଜପତି ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବ ନାମ ଅର୍ପଣ କରି ଅଭିଷିକ୍ତ କଲେ ଏବଂ ସେ ଗଜପତିଙ୍କ ଅଭିଭାବିକା ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ନିଭାଇଲେ । କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜମାନେ ଏଥିଷର ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଏପରିକି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ରାଣୀଙ୍କ ହାତରୁ କାଢ଼ି ନେଇଥିଷଲ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ରାଜକୋଷରୁ ଗଜପତିଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ ଦିଆଯାଉଥିବା ଟ. ୨୧୩୩୩ ୧/୪ ପାହୁଲାକୁ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ କରିଦିଆଗଲା ।
ଉତ୍କଳୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଓ ମହାନ୍ ପରମ୍ପରାର ଏହି ମହାସଙ୍କଟ କାଳରେ ଉତ୍କଳଗୌରବ ବାରିଷ୍ଟର ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଦେବଦୂତ ପରି ଆବିର୍ଭୂତ ହେଲେ । ତାଙ୍କର ବଳିଷ୍ଠ ଉଦ୍ୟମ ଯୋଗୁଁ କଲିକତ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ମହାରାଣୀଙ୍କର ବିଜୟ ଘଟିଲା । ପୁରୀ ବଡ଼ଦେଉଳର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ପୂର୍ବଭଳି ଗଜପତିଙ୍କ ହାତରେ ରହିଲା ଏବଂ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ଗଜପତି ଭାବେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହେଲେ ।
ଗଜପତି ପରମ୍ପରା ନାନା କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଏବଂ ଐତିହାସକ ଘଟଣାବଳୀ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଆଦ୍ୟ ସେବକ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବଙ୍କ ମାନରକ୍ଷା ପାଇଁ ଜଗନ୍ନାଥ, ବଳଭଦ୍ର ସ୍ୱୟଂ କାଞ୍ôଚ ଅଭିଯାନ କରିବା କଥା କିମ୍ବଦନ୍ତୀରୁ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳିଥିବା ବେଳେ ନାଏବ ତକି ଖାଁର ଭଉଣୀ ରେଜିଆଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଦେବ ବିଧର୍ମୀ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଅଟଳ ଭକ୍ତିରୁ ସାମାନ୍ୟତମ ଉଣା ହୋଇ ନଥିଲା । ବିଧର୍ମୀ ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଦେବଙ୍କୁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରବେଶ ବାରଣ କରାଯାଇ ଥିବାରୁ ସେ ବାଇଶି ପାହାଚ ତଳେ ଛିଡ଼ା ହୋଇ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଆରାଧନା କଲାବେଳେ ଭକ୍ତର ଭାବ ଡୋରିରେ ବନ୍ଧା ହୋଇ ପଡ଼ିଥିବା ମନୁଆ ଠାକୁର ରତ୍ନ ସିଂହାସନରୁ ଓହ୍ଲାଇ ଆସି ଭକ୍ତ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଦେବଙ୍କୁ ବାଇଶି ପାହାଚ ଚଳୋ ଦର୍ଶନ ଦେଉଥିଲେ ବୋଲି ଶୁଣିବାକୁ ମିଳେ । ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ କୁଆଡ଼େ ବଡ଼ପଣ୍ଡାଙ୍କୁ ସ୍ୱପ୍ନାଦେଶ ଦେଇଥିଲେ କି, \”ଗଜପତି ମୋର ପ୍ରଥମ ସେବକ ଏବଂ ତାର ଦର୍ଶନ ନିମନ୍ତେ ସିଂହଦ୍ୱାର ସମ୍ମୁଖରେ ମୋର ଗୋଟିଏ ବିଗ୍ରହ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କର ଏବଂ ମୁଁ ସେଠାରେ ପତିତପାବନ ନାମରେ ପୂଜିତ ହେବି ।\’ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଏହି ସ୍ୱପ୍ନାଦେଶକୁ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ପାଳନ କରାଯାଇ ସିଂହଦ୍ୱାର ଗୁମୁଟରେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କର ଏକ ବିଗ୍ରହ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ଏହି ଘଟଣା ୧୭୩୩ରେ ଘଟିଥିଲା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।
ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସେବକ ଭାବେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଚଳତ କେତେକ ରୀତିନୀତି ମଧ୍ୟରେ ଗଜପତିଙ୍କ ସେବା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ (ରଥଯାତ୍ରା) ଶ୍ରୀଗୁଣ୍ଡିଚା ଏବଂ ବାହୁଡ଼ା ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଗଜପତି ତିନି ରଥରେ ସମାର୍ଜନ ବା ଛେରାପହଁରା କରିଥାନ୍ତି । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ଚନ୍ଦନ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଚାପ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ଦନ ଓ ଶେଷ ଦିନ, ସ୍ନାନପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଦିନ ସ୍ନାନବେଦୀ ଉପରେ, ଦୋଳପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଦିନ ଦୋଳବେଦୀ ଉପରେ ଗଜପତି ଛେରାପହଁରା କରିପାରିବେ । ଗଜପତିଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ମୁଦିରସ୍ତ ଏ ସେବା ତୁଲାଇ ପାରିବେ ।
ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କଠାରୁ ଏଯାବତ୍ ଗଜପତି ଭାବେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ଥିବା ଶ୍ରୀ ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଗତ ଚାରିଶହ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୧୯ ଜଣ ଗଜପତି ଆସନରେ ଆସୀନ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହି ଗଜପତିମାନେ ହେଲେ ୧. ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଦେବ, ୨. ଗଜପତି ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବ, ୩. ଗଜପତି ନରସିହ ଦେବ, ୪. ଗଜପତି ବଳଭଦ୍ର ଦେବ, ୫. ଗଜପତି ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବ, ୬. ଗଜପତି ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବ (୧ମ), ୭. ଗଜପତି ହରେକୃଷ୍ଣ ଦେବ, ୮. ଗଜପତି ଗୋପୀନାଥ ଦେବ, ୯. ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ (୨), ୧୦. ଗଜପତି ବୀର କିଶୋର ଦେବ (୧ମ), ୧୧. ଗଜପତି ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବ (୨ୟ), ୧୨. ଗଜପତି ମୁକୁନ୍ଦଦେବ (୨ୟ), ୧୩. ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ (୩ୟ), ୧୬. ଗଜପତି ମୁକୁନ୍ଦଦେବ (୩ୟ), ୧୭. ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ (୪ର୍ଥ), ୧୮. ଗଜପତି ବୀରକିଶୋର ଦେବ (୩ୟ) ଏବଂ ୧୯. ଗଜପତି ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବ ।
ବର୍ତ୍ତମାନର ଅଧିଷ୍ଠିତ ଗଜପତି ଶ୍ରୀ ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବଙ୍କର ପିତା ବୀରକିଶୋର ଦେବ ୩ୟ ତା ୧୫.୧୧.୧୯୫୬ରୁ ୧୯୭୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଜପତି ଭାବେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲେ । ବୀରକିଶୋର ଦେବ ୩ୟଙ୍କ ଦେହାବସାନପରେ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀ ଦିବ୍ୟସିଂହଦେ ମାତ୍ର ଷୋଳ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଗଜପତି ଆସନ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଥିଲେ । ଦିଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସେଣ୍ଟ୍ ଷ୍ଟିଫେନ୍‌ସ କଲେଜରେ ଫାଷ୍ଟ ଇୟର ବି.ଏ. ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିବା ବେଳେ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ସେ ଗାଦିସୀନ ହୋଇଥିଲେ । ଗଜପତି ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବ ଦିଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆଇନରେ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିବା ପରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଆମେରିକା ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଆମେରିକା ଚିକାଗୋସ୍ଥିତ ଉତ୍ତର ପଶ୍ଚିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆଇନରେ ସ୍ନାତକ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀ ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବ ଗଜପତି ହେବା ଭିତରେ ଦୁଇଥର ନବକଳେବର ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି ।
ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭଦ୍ର, ନମ୍ର, ଶିଷ୍ଟ, ସଂସ୍କୃତି ସମ୍ପନ୍ନ ଗଜପତି ଶ୍ରୀଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରାଣର ଆବେଗମୟ ଠାକୁର ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଆଦ୍ୟ ସେବକ ଭାବେ ସବୁରି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଏବଂ ସମ୍ମାନର ପାତ୍ର ହୋଇପାରିଛନ୍ତି । ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିରେ ଗଜପତି ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ।