ଦେଶୀ ମାଗୁର ମାଛ ଚାଷ

ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ମିଳୁଥିବା କଉ , ଦେଶୀ ମାଗୁର ମାଛ ମଧ୍ୟ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ । ସାଧାରଣତଃ ବର୍ଷା ଦିନେ ଏହି ମାଛର ଯାଆଁଳ ଗ୍ରାମର ପୋଖରୀମାନଙ୍କରେ ମିଳିଥାଏ । ଆଜିକାଲି କୌଶଲ୍ୟାଗଙ୍ଗ ନିକଟସ୍ଥ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମଧୁରଜଳ ଜୀବ ପାଳନ ସଂସ୍ଥା (ଉଓୠଇ) ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କଉ ଓ ଦେଶୀ ମାଗୁର ମାଛ ପ୍ରଜନନ କରାଇ ତାହାର ଯାଆଁଳକୁ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଯୋଗାଇ ଦେଉଛନ୍ତି । ଏହି ମାଛ ଗୁଡ଼ିକ ବାୟୁଶ୍ୱାସୀ ମାଛ ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ନେବାପାଇଁ ପାଣିର ଉପର ସ୍ତରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ବର୍ଷାଦିନେ ମାଗୁରମାଛ ପୋଖରୀରୁ ଉଠି ପାଣିର ସୁଅ ଆଡ଼କୁ ଚାଲିଯାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ମାଗୁରମାଛ ଚାଷ କରିବାକୁ ହେଲେ ଏଥିପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପୋଖରୀ ଭିତର ପାଖ ବନ୍ଧ ହୁଡ଼ାକୁ ଏପରି ଭାବରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ହେବ ଯାହାଦ୍ୱାରା ମାଛ ପୋଖରୀ ବାହାରକୁ ଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ପରିଚାଳନାଗତ ସୁବିଧା ପାଇଁ ୨୦୦-୧୦୦୦ ବର୍ଗମିଟର ପରିମିତ ଏବଂ ଏକ ମିଟର ଗଭୀର ପୋଖରୀ, ପଥର ପୋଖରୀ ବା ବଡ଼ ସିମେଣ୍ଟ ଟାଙ୍କି ତିଆରି କରି ମାଗୁର ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ଏକର ପ୍ରତି ୨୦୦୦ରୁ ୨୫୦୦୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଡ଼ ଅଙ୍ଗୁଳିକା ଯାଆଁଳ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ହ୍ୟାଚେରୀରୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ଛଡ଼ାଯାଇ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
ମାଗୁର ଚାଷରେ କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ଅଧିକ । ଉନ୍ନତ ପୂରକ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଏହି ଚାଷ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାବେ ଉପଲବ୍‌ଧ କାଣ୍ଡିଆ କୁଣ୍ଡା, ବାଦାମ ପିଡ଼ିଆ, ସୋୟାବିନ୍ ସହିତ ଶସ୍ତାରେ ମିଳୁଥିବା ଶୁଖୁଆ ଗୁଣ୍ଡ ମିଶାଇ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ବ୍ୟବହାର କଲେ ଖାଦ୍ୟଜନିତ ଖର୍ଚ୍ଚ କମ୍ ହୁଏ । ପ୍ରତ୍ୟହ ପୋଖରୀରେ ଥିବା ମାଛର ଆନୁମାନିକ ଶରୀର ଓଜନର ୩-୫ ପ୍ରତିଶତ ଖାଦ୍ୟ ଦୁଇଥର ଦେବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ଏଥି ସହିତ ସିଫାଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଷ୍ଟାର୍ଟର ଏମ୍ ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଫଳପ୍ରଦ ।
ମାଗୁର ମାଛ ପ୍ରାୟ ୧୦-୧୨ ମାସ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ୧୦୦-୧୫୦ ଗ୍ରାମ ହୋଇଥାଏ । ପୋଖରୀକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶୁଖାଇ ମାଛ ଧରିବାକୁ ହୁଏ ।