ଦାରୁବ୍ରହ୍ମ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ

ଅନନ୍ତ କୋଟି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଅଧିପତି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମାନବୀୟ ତଥା ଅଲୌକିକ ଲୀଳା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ରତ୍ନବେଦୀରେ ବିରାଜମାନ ହୋଇ । ବାର ମାସରେ ତେର ପର୍ବ ପାଳନ ମଧ୍ୟରେ ଘୋଷଯାତା ଏକ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବିଶାଳ ପର୍ବ । ଏହି ଯାତ୍ରାରେ ମହାପ୍ରଭୁ ମହାଆଡ଼ମ୍ବରରେ ରତ୍ନ ସିଂହାସନର ସୁଖସ୍ୱାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟ ତ୍ୟାଗ କରି ବଡ଼ଦାଣ୍ଡକୁ ଆସନ୍ତି । ଭବ୍ୟ ରଥ ଉପରୁ ଜଗତଜନଙ୍କୁ ସଦୟ ଦର୍ଶନ ଦିଅନ୍ତି । ସେ ଦର୍ଶନ ଚକ୍ଷୁକୁ ପବିତ୍ର କରେ । ସମସ୍ତ ପାପତାପ ଧୌତ କରେ । ଏହି ନବଦିନ ଯାତ୍ରାରେ ମହାପ୍ରଭୁ ବର୍ଣ୍ଣାଢ଼୍ୟ ଯାତ୍ରାରେ ଜନ୍ମବେଦୀଙ୍କୁ ଉଲ୍ଲସିତ ଚିତରେ ଗମନ କରନ୍ତି ଏବଂ ପତିତପାବନ ନାମକୁ ସାର୍ଥକ କରନ୍ତି । ସେ ଭାବର ଦେବତା, ନାମ ଭାବଗ୍ରାହୀ, ଉତ୍ତମ ଭାବରେ ବନ୍ଧା । ସେ ଅନ୍ତରର ସ୍ୱାମୀ, ତେଣୁ ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ । ସାଧୁ ସନ୍ଥ ଯୋଗୀ ମୁନି ଋଷି ଏବଂ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଭକ୍ତଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କ ହୃଦୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ କୋମଳ । ଯିଏ ଯେପରି ଆଚରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି, ସେହିପରି ଫଳ ପାଆନ୍ତି । ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଗୀତାରେ ଅର୍ଜୁନଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି – ହେ ଅର୍ଜୁନ! ଯେଉଁ ଭକ୍ତମାନେ ମୋତେ ଯେଉଁପରି ଭଜନ କରନ୍ତି, ମୁଁ ସେମାନଭ୍‌କୁ ସେହିପରି ସ୍ମରଣ କରେ, କାରଣ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ସବୁ ପ୍ରକାରେ ମୋର ହିଁ ମାର୍ଗ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ।
ତାଙ୍କର କ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ନାମ ଉଭୟ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ । ସେ ଆଦ୍ୟ ନୃସିଂହ, ନୀଳମାଧବ, ଦାରୁବ୍ରହ୍ମ ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି । ସେ ଅନାଦି, ଅନନ୍ତ, ଅବ୍ୟୟ, ଅବ୍ୟକ୍ତ, ଅସୀମ । ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସ୍ୱୟଂ ଅବତାରୀ ପୂର୍ଣ୍ଣବ୍ରହ୍ମ ଆଗମ ନିଗମର ଈଶ୍ୱର, ସୃଷ୍ଟି ସ୍ଥିତି ପ୍ରଳୟର କାରଣ । ଖଳ, ହିଂସ୍ର, ଦ୍ରୋହୀ, ବିଧର୍ମୀ ଏବଂ ଅସୁରମାନଙ୍କୁ ବିକଟରୂପ ଧାରଣ କରି ସଂହାର କରନ୍ତି ।
ସ୍କନ୍ଦ ପୁରାଣ ଉପାଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ରର ନୀଳକନ୍ଦରରେ ବିରାଜିତ ନୀଳମାଧବଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କଲେ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି ହୁଏ । ଏଠାରେ ଯମ ଦଣ୍ଡ ଲାଗେ ନାହିଁ । ଏହି ଦୀପ୍ତିମନ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରନୀଳମଣି ପ୍ରତିମା ଅତ୍ୟନ୍ତ ମନୋହର, କିନ୍ତୁ ଦର୍ଶନ ଦୁର୍ଲଭ । ନୀଳମାଧବଙ୍କୁ ନିଶାକାଳରେ ଦେବତାମାନେ ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସ୍ଥାନକୁ କେବଳ ଶବର ରାଜା ବିଶ୍ୱାବସ୍କୁ ପ୍ରବେଶ ଥିଲା । ପରମ ବିଷ୍ଣୁଭକ୍ତ ଏବଂ ଅବନ୍ତୀର ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନଙ୍କ ମନରେ ଉତ୍ସୁକତା ଜାତହେଲା । ସେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ମହାବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ଠାବ କରିବାକୁ ଚତୁଃପାଶ୍ୱର୍କୁ ଦୂତ ପ୍ରେରଣ କଲେ । ଏହି କାମରେ ପଠାଇଲେ ତାଙ୍କ ରାଜପୁରୋହିତାଙ୍କ ଅନୁଜ ବିଦ୍ୟାପତିଙ୍କୁ । ସୌଭାଗ୍ୟକୁ ବିଦ୍ୟାପତି ପବିତ୍ର ପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପଦାର୍ପଣ କରି ବିଶ୍ୱାବସଙ୍କୁ ସହିତ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କଲେ । ଶେଷରେ ସେ ମହାପ୍ରଭୁ ନୀଳମାଧବଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ସଫଳ ହେଲେ । ସେ ଏହି ବାର୍ତ୍ତା ନେଇ ଅବନ୍ତୀ ନଗରକୁ ଫେରି ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ବୃତ୍ତାନ୍ତ କହିଲେ । ରାଜା ପାଟମନ୍ତ୍ରୀ, ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତ ଏବଂ ଦେବର୍ଷି ନାରଦଙ୍କ ସହିତ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପହଞ୍ôଚବା ବେଳକୁ ନୀଳମାଧବ ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ ଏକ ଭୀଷଣ ବାଲୁକା ଝଡ଼ରେ । ବିଷାଦଗ୍ରସ୍ତ ରାଜାଙ୍କୁ ଦେବର୍ଷି ଆଶ୍‌ବାସନା ଦେଲେ । ତାଙ୍କରି ଉପଦେଶରେ ରାଜା ଏକ ସହସ୍ର ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପନ୍ନ କରାଇଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ନୀଳକନ୍ଦରରେ ଭୟଙ୍କର ରୂପୀ ନୃସିଂହଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କଲେ । ରାଜା ଏକ ମନୋରମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରି ଏଥିରେ ନୃସିଂହ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କଲେ । ଦେବର୍ଷି୍‌କ ଆଗ୍ରହରେ ନୃସିଂହଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଏକ ହଜାର ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞ କର୍ମ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲା । ନୀଳକଣ୍ଠଙ୍କ ସମୀପରେ ମଧ୍ୟ ଏକ ସହସ୍ର ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲା । ବିଭିନ୍ନ ଦେବତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଯଜ୍ଞାନୁଷ୍ଠାନ ଅନ୍ତେ ପବିତ୍ର ମହୋଦଧି ତଟେରେ ଦିବ୍ୟଦାରୁର ସନ୍ଧାନ ହେଲା, ଯାହା୍‌କୁ ମହା ଆଡ଼ମ୍ବର ପୂର୍ଣ୍ଣ ପଟୁଆରରେ ଅଣାଗଲା । ଋଦ୍ଧଦ୍ୱାର ଏବଂ ନିଷିଦ୍ଧ ଗୃହରେ ଏକ ବୃଦ୍ଧବର୍ଦ୍ଧକୀ (ଯିଏ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅବତାର ବା ସ୍ୱୟଂ ବିଷ୍ଣୁ)ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିମା ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରାଗଲା, କିନ୍ତୁ ମାତ୍ର ପନ୍ଦର ଦିନରେ ଦ୍ୱାର ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିବାରୁ ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପରେ ବିରାଜମାନ ହୋଇଥିବା ଦେଖାଗଲା । ସେ ଥିଲେ ସାକ୍ଷାତ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରତିମା ଏବଂ ପୂର୍ଣ୍ଣତାର ପ୍ରତୀକ । ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଜଗନ୍ନାଥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏକ ଏବଂ ଅଭିନ୍ନ, ପରଂବ୍ରହ୍ମ । ଏହି ପରମାନନ୍ଦଙ୍କୁ ପାଇବା ପାଇଁ ଜୀବ ବ୍ୟାକୁଳ, କିନ୍ତୁ ସ୍ଥୂଳ ଶରୀର ଏହାକୁ ଜାଣି ପାରେନି ।
ଚରାଚର ବିଶ୍ୱବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ମହାବିଷ୍ଣୁ ଭଗବାନ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସେବାଭକ୍ତି ପ୍ରେମରେ ଅବଗାହିତ ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ, ଶବର ମୁଖ୍ୟ ବିଶ୍ୱାବସୁ, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବିଦ୍ୟାପତି ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଶଙ୍କର, ରାମାନୁଜ, ନାନକ, କବୀର, ଗଣପତି ଭଟ୍ଟଙ୍କ ପରି ଧର୍ମାତ୍ମାମାନେ ଅମର ହୋଇଗଲେ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ବୈଷ୍ଣବ ତତ୍ତ୍ୱର ମହାନାୟକ ଯିଏ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ କାଳ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହାନାମ ଗାଇ ଆତ୍ମବିଭୋର ହୋଇ ପଡ଼ୁଥିଲେ ।