ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତ ର ଦାରିଦ୍ର୍ୟତା ବିରୋଧୀ ଆହ୍ୱାନ

ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ସବୁଠାରୁ କଷ୍ଟଦାୟକ ହେଉଛି ଦାରିଦ୍ର୍ୟତା । ୨୦୧୧ –୧୨ ର ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ୨୭୦ ନିୟୁତ ଲୋକ ଦାରିଦ୍ର୍ୟତା ସୀମାରେଖା ତଳେ ଜୀବନ ବିତାଉଛନ୍ତି।

ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଆୟୁଧ
କ୍ଷୁଧା ଏବଂ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳର ଅଭାବ ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ପରିସ୍ଥିତି ଯେଉଁଥିରେ ଅଭିଭାବକମାନେ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପଠାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି କିମ୍ବା ଏପରି ପରିସ୍ଥିତି ଯେଉଁଠାରେ ଅସୁସ୍ଥ ଲୋକମାନେ ଚିକିତ୍ସା କରିପାରିବେ ନାହିଁ Iଦାରିଦ୍ର୍ୟର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ ଏବଂ ପରିମଳ ସୁବିଧା ଅଭାବ |

ସାମାଜିକ ବ ଜ୍ଞାନିକମାନେ ଆୟ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ସ୍ତର, ନିରକ୍ଷରତା ସ୍ତର, ପୁଷ୍ଟିହୀନତା ହେତୁ ସାଧାରଣ ପ୍ରତିରୋଧର ଅଭାବ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଅଭାବ, ଚାକିରି ସୁଯୋଗର ଅଭାବ, ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳର ଅଭାବ, ପରିମଳ ପରି ଅନେକ ସୂଚକ ବ୍ୟବହାର କରି ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ମାପ କରନ୍ତି |
ସାମାଜିକ ବହିଷ୍କାର
ସାମାଜିକ ବହିଷ୍କାର ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯେଉଁଥିରେ ଗରିବ ଲୋକମାନଙ୍କୁ କିଛି ମୌଳିକ ସୁବିଧା, ଲାଭ ଏବଂ ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରିବାକୁ ବାରଣ କରାଯାଇଛି ଇ ଦୁର୍ବଳତା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପଛୁଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଆଗାମୀ ବର୍ଷରେ ଗରିବ ହୋଇଯିବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ |

ଭାରତରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତରର ଖାଦ୍ୟ, ପୋଷାକ, , ଇନ୍ଧନ ଏବଂ ଆଲୋକ, ଶିକ୍ଷାଗତ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକତା ଦ୍ୱାରା ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ହୋଇଛି I ଦାରିଦ୍ର ସୀମାରେଖା ଆକଳନ କରିବା ସମୟରେ ଖାଦ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପାଇଁ ବର୍ତ୍ତମାନର ସୂତ୍ରଟି ଇଚ୍ଛିତ କ୍ୟାଲୋରୀ ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଆଧାରିତ |
୨୦୧୧ -୧୨ ମସିହାରେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସୀମା ୮୧୬ ଟଙ୍କା ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ମାସିକ ୧୦୦୦ ଟଙ୍କା ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା।
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଆକଳନ |
ଭାରତରେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଅନୁପାତ 1993-94 ରେ 45% ରୁ 2004-05 ରେ 37.2% କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି |
2011-12 ରେ, ଦାରିଦ୍ର ସୀମାରେଖା ତଳେ 22% ଲୋକ ଥିଲେ |
ଗରିବ ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 2004-05 ରେ 470 ମିଲିୟନରୁ 2011-12 ରେ 270 ମିଲିୟନକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
2004-05 ରୁ 2011-12 ମଧ୍ୟରେ ହାରାହାରି ବାର୍ଷିକ ହ୍ରାସ 2.2% ଥିଲା |
ଦୁର୍ବଳ ଗୋଷ୍ଠୀ |
ସାମାଜିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ଶିକାର ହୋଇପାରନ୍ତି |
ଅର୍ଥନୈତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ରାମୀଣ କୃଷି ଶ୍ରମିକ ପରିବାର ଏବଂ ସହରୀ କାଜୁଆଲ୍ ଶ୍ରମ ପରିବାର ଅଧିକ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଅଟନ୍ତି
ଆନ୍ତଃ ରାଜ୍ୟ ପାର୍ଥକ୍ୟ
୧୯୭୦ ଦଶକର ଆରମ୍ଭରୁ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରର ଦାରିଦ୍ରରେ ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ହ୍ରାସ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା।
ତଥାପି, ସଫଳତା ହାର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ |
ବିଶ୍ୱ ର ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ପରିସ୍ଥିତି I
ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦାରିଦ୍ରରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଅନୁପାତ 1990 ରେ 35% ରୁ 2013 ରେ 10.68% କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
ଦ୍ରୁତ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶରେ ବିପୁଳ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ ଚାଇନା ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କରେ କରାଯାଇଥିଲା ଯାହା ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା
ଦାରିଦ୍ର୍ୟର କାରଣ
ଭାରତରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ବିଫଳତା ହେତୁ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲା।
ମୁଣ୍ଡପିଛା ଆୟର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ବହୁତ କମ୍ ଥିଲା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ବ୍ୟତୀତ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବ୍ୟାପିଗଲା ବିପୁଳ ଆୟର ଅସମାନତା ଦାରିଦ୍ର ହାରର ଅନ୍ୟ ଏକ କାରଣ I
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବିରୋଧୀ ପଦକ୍ଷେପ I
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ବର୍ତ୍ତମାନର ରଣନୀତି ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବିରୋଧୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ ଆଧାରିତ I
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବିରୋଧୀ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହେଉଛି:
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଜାତୀୟ ଗ୍ରାମୀଣ ନିଯୁକ୍ତି ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଆକ୍ଟ, 2005
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରୋଜଗର ଯୋଜନା (PMRY)
ଗ୍ରାମୀଣ ନିଯୁକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (REGP)
ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣଜୟନ୍ତୀ ଗ୍ରାମ ସ୍ aro ରଜଗର ଯୋଜନା (SGSY)
ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ର ଗ୍ରାମୋଦୟ ୟୋଜାନା (PMGY)
ଆଣ୍ଟୋଡାୟା ଆନ୍ନା ୟୋଜାନା (AAY)
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବିରୋଧୀ ପଦକ୍ଷେପ I
ଆଗାମୀ ଆହ୍ୱାନ ଗୁଡିକ
ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଲ ଏବଂ ସହରାଂଚଳ ଏବଂ ଏପରିକି ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରେ ବ୍ୟାପକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଦେଖାଏ I
କେତେକ ସାମାଜିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ତଥାପି ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ପାଇଁ ଅଧିକ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଅଟନ୍ତି I
ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ସର୍ବଭାରତୀୟ ମୁକ୍ତ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା, ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି, ମହିଳାଙ୍କ ସଶକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ସମାଜର ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦୁର୍ବଳ ଶ୍ରେଣୀର ଉନ୍ନତି ଦ୍ୱାରା ଉନ୍ନତି ଘଟିବ I
ଯେତେବେଳେ କମ୍ ରୋଜଗାର, ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଚାକିରି ଭଳି ଚାଲେଞ୍ଜ ଗୁଡିକ ର ପଦବୀ ପୂରଣ ହେଲେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂର ହେବ I
I