ଗହମ ଚାଷ

ଗହମକୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ଖିଆ ଯାଇଥାଏ । ରୁଟି, ପାଉଁରୁଟି, ବିସ୍କୁଟଣ, ଉପମା ଆଦି ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇ ଏହା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଶହେ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଗହମଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଖାଇଥାନ୍ତି । ଆମ ଦେଶରେ ଖାଦ୍ୟ ତାଲିକାରେ ଧାନ ପଛକୁ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୨୦ ହଜାର ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ଗହମ ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରାଗ୍‌-ଐତିହାସିକ ସମୟରୁ ଗହମ ଚାଷ କରାଯାଇଆସୁଅଛି । ଏହାର ଜନ୍ମ ନେଇ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ମତ ପୋଷଣ କରନ୍ତି । କେତେକଙ୍କ ମତରେ ଏହା ସିରିଆ ଏବଂ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲା । ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ଏସିଆରେ ଗହମ ଜନ୍ମ ହୋଇଛି ବୋଲି ଅଧିକାଂଶ ଗବେଷକ ମତ ଦିଅନ୍ତି । ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ପ୍ରଥମେ ଭାରତକୁ ଗହମ ଆଣିଥିଲେ ବୋଲି ବଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।
କିସମ ଅନୁସାରେ ଗହମର ଖାଦ୍ୟମୂଲ୍ୟ ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ଅଟେ । ଗହମରେ ଶତକଡ଼ା ୬୦-୬୮ ଭାଗ ଶ୍ୱେତସାର ଥାଏ । ଏଥି ସହିତ ଶତକଡ଼ା ୮-୧୫ ଭାଗ ପୁଷ୍ଟିସାର, ୧.୫-୨ ଭାଗ ସ୍ନେହସାର, ୨-୩ ଭାଗ ଶର୍କରା ଓ ୧.୫-୨ ଭାଗ ଖଣିଜ ଲବଣ ରହିଥାଏ । ଏହାଛଡ଼ା ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାର ଭିଟାମିନ୍ ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ
ମଟାଳ ଦୋରସା ବା ଦୋରସା ମାଟିରେ ଗହମ ଭଲ ହୋଇଥାଏ । ମାଟିର ଜଳଧାରଣ ଶକ୍ତି ଅଧିକ ଥିଲେ ଭଲ । ମାଟି ଅଧିକ କ୍ଷାରୀୟ ବା ଅମ୍ଳୀୟ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ମାଟିର ଅମ୍ଳ ପରିମାପକ ମୂଲ୍ୟ ୫.୫ରୁ ୭.୫ ମଧ୍ୟରେ ରହିଲେ ଗହମରୁ ଅଧିକ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୩୩୦୦ ମିଟର ଉଊଚ୍ଚତା ଯାଏ ଗହମ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଅଧିକ ଦିନ ଶୀତ ପଡ଼ୁଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଗହମ ଭଲହୁଏ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ଉତ୍ତାପ ୨୦-୨୫ ଡଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ମଧ୍ୟରେ ରହିଲେ ମଞ୍ଜୁରୁ ଭଲ ଗଜା ବାହାରେ । ଅଧିକ ଉତ୍ତପ୍ତ ଓ ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁରେ ଗହମ ଚାଷ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଆମ ଦେଶରେ ସାଧାରଣତଃ ଶୀତ ଦିନେ ଗହମ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
ଶୀତ ପଢ଼ିଲେ ଗହମ ବୁଣାଯାଏ । ନଭେମ୍ବର ମାସ ଦ୍ୱିତୀୟ ପକ୍ଷ ଗହମ ବୁଣିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ । ସାଧାରଣ ଭାବେ ଦେଖିଲେ ନଡ଼ିଆ ତେଲ କଠିନ ହେବା ଆରମ୍ଭ କଲେ ଏହା ବୁଣାଯାଇ ପାରିବ । ଆମ ରାଜ୍ୟର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଜିଲ୍ଳାମାନଙ୍‌କେର ସାମାନ୍ୟ ବିଳମ୍ବରେ ଗହମ ବୁଣାଯାଇ ପାରିବ ।
ଗହମର ଅନେକ ଉନ୍ନତ କିସମ ରହିଛି । ସେସବୁ ମଧ୍ୟରେ ସୋନାଲିକା, କଲ୍ୟାଣ ସୋନା, ୟୁପି-୨୬୨, ଉତ୍କଳିକା, ସାଗରିକା, ଜନକ ଆଦି ପ୍ରମୁଖ । ଏକ ଏକର ଜମିରେ ବୁଣିବା ପାଇଁ ୪୮ କି.ଗ୍ରା. ବିହନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତି କିଲୋମଗ୍ରାମ ବିହନ ସହିତ ୩ ଗ୍ରାମ ଥିରାମ ବା ଦେଢ଼ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ ମିଶାଇ ବିଶୋଧନ କରିଦେବା ଉଚିତ ।
ଭଲଭାବେ ଚାଷ ହୋଇଥିବାହ ମାଟିରେ ଗହମ ଗଛ ସହଜରେ ବଢ଼ିପାରେ । ଶେେ ଓଡ଼ ଚାଷ ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୨୫-୩୦ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ସଢ଼ା ଗୋବର ଖତ ବା କମ୍ପୋଷ୍ଟ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ । ଜିକୁ ଛୋଟଛୋଟ ପଟାଳିରେ ଭାଗ କରିଦେବା ଭଲ । ଏହାହେଲେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେଜଳ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସୁବିଧାଜନକ ହୋଇଥାଏ ।
ଧାଡ଼ିଧାଡ଼ି କରି ଗହମ ବୁଣିଲେ ଗଛ ସଂଖ୍ୟା ଠିକ୍ ରହେ । ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୧୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ବ୍ୟବଧାନରେ ବିହନ ବୁଣିବା ଉଚିତ । ଏଥିପାଇଁ ବିହନ ବୁଣା ଯନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ପୋରା ବା କେରା ବ୍ୟବହାର କରି ବିହନ ବୁଣାଯାଏ । ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ୪ରୁ ୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଗଭୀତରାରେ ପଡ଼ିଲେ ଭଲ ।
ବୁଣିବା ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ଓ ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ଏଥିପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୫୭ କି.ଗ୍ରା. ଗ୍ରୋମୋର (୨୮-୨୮-୦) ଓ ୨୭ କି.ଗ୍ରଆ. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଦରକାର ହେବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୬୨ କି.ଗ୍ରା. ଏନ୍‌ପିକେ (୧୦-୨୬-୨୬) ଓ ୨୨ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ୩୫ କି.ଗ୍ରା. ଡି.ଏ.ପି, ୨୧ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ଓ ୨୭ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହେବ । ନଚେତ ଏକର ପ୍ରତି ୩୫ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ, ୧୦୦ କି.ଗ୍ରା. ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଓ ୨୭ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୦୭ କି.ଗ୍ରା. ଶ୍ୟାମଳା (୧୫-୧୫-୧୫) ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏସବୁ ବ୍ୟତୀତ ହିସାବ କରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ବିହନ ବୁଣିବାର ତିନି ସପ୍ତାହ ପରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏଥିପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୩୫ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ସାର ଦରକାର ହେବ ।
ବେଳେବେଳେ ମାଟିରେ ବସ୍ତା ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ଅମଳ କମିଯାଏ । ଏଥିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବାପାଇଁ ଶେଷ ଓଡ଼ ଚାଷ ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୦-୧୨ କି.ଗ୍ରା. ଜିଙ୍କ ସଲଫେଟ୍ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଦସ୍ତା ଅଭାବ ଦେଖାଗଲେ ଏକର ପ୍ରତି ୨ କି.ଗ୍ରା. ଜିଙ୍କ୍ ସଲଫେଟ୍ ଓ ୧ କି.ଗ୍ରା. ଚୂନକୁ ୪୦୦ ଲିଟର ପାଟି ସହ ମିଶାଇ ଫସଲରେ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇ ପାରିବ ।
ଠିକ୍ ସମୟରେ ଘାସ ଦମନ କରାଯାଇ ନ ପାରିଲେ ଗହମ ଫସଲର ଅମଳ ଶତକଡ଼ା ୧୦-୪୦ ଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ । ଧାଡ଼ି ମଝିରେ ଖୁସାଇ ବା ଦାଆ ସାହାଯ୍ୟରେ ଘାସ ଦମନ କରିହେବ । ରାସାୟନିକ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରି ମଧ୍ୟ ଘାସ ଦମନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ବୁଣିବା ପରଦିନ ଏକର ପ୍ରତି ୧୨୦୦ ମିଲିଲିଟର ଷ୍ଟମ୍ପ୍ ବା ୮୦୦ ମିଲିଲିଟର ସାଟର୍ଣ୍ଣ ଔଷଧକୁ ୪୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ମାଟିରେ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ହେବ । ଗହମ କିଆରିରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୪ ଗ୍ରାମ ଲିଡର ବା ୧୦୦ ଗ୍ରାମ ସେନସର ସେଚିତ ଗୁଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଘାସ ଦମନ ହୋଇପାରିବ । ଘାସମରା ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର ବେଳେ ମାଟିରେ ବତର ଥିବା ଉଚିତ ।
ଗହମ ଫସଲରୁ ଅଧିକ ଅମଳ ପାଇବା ପାଇଁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଜଳସେଚନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଗଛର ବୃଦ୍ଧି ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ୫-୬ ଥର ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଉଚିତ । ମୁକୁଟ ଚେର ଅବସ୍ଥା, ପିଲ ଅବସ୍ଥା, ଗଣ୍ଠି ଛାଡ଼ିବା, ଫୁଲ ଆସିବା ଓ କ୍ଷୀର ଢୋକିବା ସମୟରେ ପାଣି ଅଭାବ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଗହମ ଫସଲ ହାରାହାରି ୪୦-୪୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାଏ ।
ଗହମରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ସେସବୁ ମଧ୍ୟରେ କଳଙ୍କି ରୋଗ, ପତ୍ରପୋଡ଼ା ରୋଗ, ଟୀକା ରୋଗ, ସାଆରା ରୋଗ, ଝାଉଁଳା ରୋଗ ଆଦି ପ୍ରଧାନ । କଳଙ୍କି ଏକ ଫିମ୍ପି ଜନିତ ରୋଗ । ଏହା ଫେବୃଆରୀ-ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ପତ୍ର ଓ କାଣ୍ଡ ଉପରେ ଫୋଟକା ପରି ଦାଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ଧନୁଷ୍ଟିନ୍ କିମ୍ବା ରିଡୋମିଲକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇପାରିବ ।
ସାଆର ରୋଗ ଫୁଲ ଉଡ଼ାଇବା ବା ଦାନା ପାକଳ ହେବା ଅବସ୍ଥାରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ଯୋଗ ହେଲେ କେଣ୍ଡାରେ କଳା ଗୁଣ୍ଡ ପରି ଦେଖାଯାଏ । ବିହନକୁ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ଟ୍ରାଇକୋଡର୍ମା ଦ୍ୱାରା ବିଶୋଧନ କରି ବୁଣିଲେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ନାହିଁ । ଝାଉଁଳା ରୋଗ ହେଲେ ଗଛର ପିଲ ଝାଉଁଳି ମରିଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ଟପସିନ୍ ଏମ୍ ଔଷଧକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ଗଛରେ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇ ପାରିବ ।
ଗହମ ଫସଲରେ କାଣ୍ଡବିନ୍ଧା ପୋକ ଲାଗିବର ଦେଖାଯାଏ । ଫଳରେ ଗଛର ମଞ୍ଜ ପତ୍ର ମରିଯାଏ । ବେଳେବେଳେ କେଣ୍ଡାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ମରିଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୪୦୦ ମିଲିଲିଯର ପ୍ରୋଫେନଫସ ବା କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ ଔଷଧକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ହେବ । ଜଉ ପୋକ ଲାଗିଲେ ଗହମ ଅମଳ କମିଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୪୦୦ ମିଲିଲିଟର ମିଥାଇଲ ଡିମେଟର ବା ଡାଇମିଥଏଟ୍ ଔଷଧକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଗହମ ଫସଲରେ ଉଇ ଲାଗିଲେ ଗଛ ମରିଯାଏ । ଜମିରେ ପାଣି ମଡ଼ାଇ ଦେଲେ ଉଇର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ କମିଯାଏ । ଶେଷ ଓଡ଼ ଚାଷ ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୦ କି.ଗ୍ରା. କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ ଗୁଣ୍ଡ ମାଟିରେ ମିଶାଇ ଦେଲେ ଉଇ ପ୍ରଭାବରୁ ଫସଲକୁ ରକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ । ଏକର ପ୍ରତି ୧.୫ ଲିଟର କ୍ଲୋରୋପାରିଫସ୍ ଔଷଧକୁ ୪୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ମାଟିରେ ସ୍ପ୍ରେ କଲେ ଉଇର ପ୍ରଭାବ କମିଯାଇଥାଏ ।
ଗଛ ଶୁଖିଗଲା ପରେ ଗହମ ଅମଳ କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଦାନାଗୁଡ଼ିକ ଟାଣ ହୋଇଯାଇଥାଏ । ଦାଆରେ କାଟିବା ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ଗହମ ଅମଳ କରାଯାଏ । ଏକର ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ୨୦ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ଗହମ ଅମଳ ହୋଇପାରିବ । ଅମଳ ପରେ ଦାନାକୁ ଭଲ ଭାବେ ଶୁଖାଇ ରଖିବାକୁ ହେବ । ସାଇତିବା ବେଳେ ଗହମରେ ଶତକଡ଼ା ୧୦-୧୨ ଭାଗ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ରହିବା ଉଚିତ ।