ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଚାଷ

ପୃଥିବୀର ଅନେକ ଦେଶରେ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହି ଫସଲ ମେକ୍‌ସିକୋ ତଥା ପେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ପର୍ତ୍ତୁଗାଲମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛି ବୋଲି କେହିକେହି ମତ ଦିଅନ୍ତି । ସଂରକ୍ଷିତ କରି ରଖାଯାଇଥିବା ପନିପରିବାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି । ଏହାକୁ ତରକାରୀ, ସାଲାଡ, ସୁପ୍‌, ସସ. କେଚପ୍ ଆଦି ଅନେକ ଭାବର ଖିଆ ଯାଇଥାଏ । ବିଲାତି ବାଣିଗଣରେ ହାରାହାରି ପ୍ରାୟ ୯୩.୧ ଭାଗ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଥାଏ । ଶତକଡ଼ା ୧.୯ ଭାଗ ପୁଷ୍ଟିସାର, ଶତକଡ଼ା ୦.୬ ଭାଗ ଖଣିଜ ଲବଣ ଓ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଜୀବନିକା ରହିଥାଏ ।
ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଗଛ ଦେଖାଯାଏ । ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାରର ଗଛରେ ପ୍ରଥମେ ଡାଳପତ୍ର ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ । ଏହାପରେ ଫୁଲ ଓ ଫଳ ଆସେ । କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ କେତେ ଜାତିର ଗଛାରେ ଏକ ସମୟରେ ଡାଳପତ୍ର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିବା ସହିତ ଫୁଲ ଓ ଫଳ ମଧ୍ୟ ଧରିଥାଏ । ବିଲାହତି ବାଇଗଣର ଉନ୍ନତ କିସମମାନଙ୍କ ମଧ୍‌ରେ ପୁଷାରୁବି, ପଞ୍ଜାବ କେଶରୀ, ପଞ୍ଜାମ ଛୁଆରୀ, ଅର୍କ ସୌରଭ ଆଦି ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ । ଝାଉଁଳା ରୋଗ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ବିଟି ୧ (ଉତ୍କଳ ପଲ୍ଲବୀ), ବିଟି-୨ (ଉତ୍କଳ ଦୀପ୍ତୀ), ବିଟି-୧୦ (ଉତ୍କଳ କୁମାରୀ), ବିଟି-୧୨ (ଉତ୍କଳ ଉର୍ବଶୀ), ଉତ୍କଳ ରାଜା, ଉତ୍କଳ ପ୍ରଜ୍ଞା ଆଦି କିସମ ଚାଷ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଆଜିକାଲି ବିଲାତି ବାଇଗଣର ଅନେକ ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମ ବାହାରିଲାଣି । ସେସବୁ ମଧ୍ୟରୁ ରଜନୀ, ମଙ୍ଗଳା, ନବିନ, ସଦାବାହାର, ମେଘା, କ୍ରଶ ୧୭, ମାଧୁରୀ, ଜୟା, ଅର୍ଜ୍ଜୁନ, ଏଲୋରା ଆଦି କିସମର ନାମ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ।
ଉର୍ବର ଦୋରସା ମାଟିରେ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଭଲ ହୋଇଥାଏ । ମାଟିର ଅମ୍ଳତା ୫.୫ରୁ ୭.୫ ମଧ୍ୟରେ ରହିଲେ ଏହି ସଲରୁ ଭଲ ଅମଳ ମିଳେ । ସାଧାରଣତଃ ଶୀତିନେ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଚାଷ କରାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଆଜିକାଲି ବର୍ଷାଦିନେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଉଛି । କେତେକ କଚିସମ ମଧ୍ୟ ଖରାଦିନେ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ । ସାଧାରଣ ଭାବେ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଅକ୍ଟୋବର-ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଲଗାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ୃଧିକ ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ମଧ୍ୟ ତଳି ରୁଆଯାଇପାରେ । ତେବେ ଏଥପାଇଁ ଜମି ନିଗିଡ଼ା ହେବା ନିହାତି ଦରକାର ।ହ
ଏକ ଏକର ଜମିରେ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବିହନ ଦରକାର । ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସଦମ ହେଲେଶ ଏକର ପିଛା ୬୦ ଗ୍ରାମ ବିହନ ଆବଶ୍ୟକ । କିଲୋ ପ୍ରତି ୩ ଗ୍ରାମ ହିସାବରେ ଥିରାମ ବା କାପ୍‌ଟାନ୍ ଔଷଧ ଗୋଳାଇ ବିହନକୁ ବିଶୋଧନ କରିବା ଦରକାର । ପ୍ରଥମେ ମଞ୍ଜିକୁ ପଟାଳିରେ ବୁଣାଯାଏ । ଚାରାଗଛଗୁଡ଼ିକ ତିନି ସପ୍ତାହର ହେଲେ ଜମିରେ ରୁଆଯିବାହ ଉଚିତ । ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୬୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୪୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଦୂରତାରେ ଗଛ ଲଗାଯାଏ । ଏହି ହିସାବରେ ଏକର ପିଛା ପ୍ରାୟ ୧୫,୦୦୦ ଗଛ ରହିଥାଏ । ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମ ହୋଇଥିଲେ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୯୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୭୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଦୂରତାୋର ଲଗାଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏପରି ଲଗାଇଲେ ଏକର ପିଛା ପ୍ରାୟ ୬୦୦୦ ଗଛ ରହିପାରିବ ।
ଏକ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଅମଳ ହେବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୦.୨୮ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୦.୦୬ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ ଓ ୦.୩୮ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ସାର ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଫସଲରେ ଏକର ପିଛିା ୧୦-୧୨ ଟନ ସଢ଼ା ଗୋବର ଖତ ବା କମ୍ପୋଷ୍ଟ ଦେଇଦେବା ଉଚିତ । ଚାରା ରୋଇବା ବେଳେ ଏକର ପିଛା ୨୪ କିଲୋଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର, ୩୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଫସଫରସ୍ ଓ ୨୪ କିଲୋଗ୍ରାମ ପଟାସ ସାର ଦେବାକୁ ହୁଏ । ଏହି ସାର ପାଇବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୧୮୮ କି.ଗ୍ରା. ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଏବଂ ୪୦ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ ଅଫ ପଟାସ ସହିତ ୫୨ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ କିମ୍ବା ୯୬ କି.ଗ୍ରା. କାଲସିୟମ ଆମୋନିୟମ ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ବା ୧୨୦ କି.ଗ୍ରା. ଆମୋନିଆ ସଲଫେଟ ମିଶାଇ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୬୦ କି.ଗ୍ରା. ଶ୍ୟାମଳା ଓ ୩୮ କି.ଗ୍ରା. ସିଙ୍ଗଳ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୮୬ କି.ଗ୍ରା. ଗ୍ରୋମୋର (୧୪-୩୫-୧୪), ୨୭ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ଓ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ ଅଫ୍ ପଟାସ ଦରକାରହେବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୬୫ କି.ଗ୍ରା. ଡିଏପି, ୨୭ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିୟା ଓ ୪୦ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ହିସାବ କରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାର ମଧ୍ୟ ବ୍ୟହାର କରାଯାଇପାରିବ । ତେବେ ଯବକ୍ଷାର ଓ ପଟାସ ସାରକୁ ଚାରା ରୋଇବାବେଳେ ନଦେଇ ଚେର ଧରିବା ପରେ ଦେଲେ ଚାରାଗଛ ମରିବାର ଆଶଙ୍କା ନଥାଏ । ଏହାର ଏକ ମାସ ପରେ ଏକର ପିଛା ୨୪ କିଲୋଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର ଓ ୧୬ କିଲୋଗ୍ରାମ ପଟାସ ସାର ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏଥିପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୨୭ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ ଅଫ ପଟାସ ସହ ୫୨ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ବା ୯୬ କି.ଗ୍ରା. କାଲସିଅମ ଆମୋନିଅମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ବା ୧୨୦ କି.ଗ୍ରା. ଆମୋନିଅମ ସଲଫେଟ୍ ସାର ଦରକାର ହେବ ।
ଚାରା ଲଗାଇବାର ୨-୩ ସପ୍ତାହ ପରେ ଜମିକୁ କୋଡ଼ାଖୁସା କରି ଘାସ ବାଛିଦେବା ଦରକାର । ଏହାପରେ ମୂଳକୁ ହୁଡ଼ା ଟେକିବା ଉଚିତ । ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମ ଚାଷ କରଉଥିଲେଶ ଗଛ ମୂଳରେ ବାି ପୋତି ରଞ୍ଜା ଦେଇଷଦବା ଉଚିତ । ଏହା ହେଲେ ଫଳ ଭାରରେ ଗଛ ନଇଁ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ । ରାସାୟନିକ ଉପାୟରେ ଘାସ ଦମନ ପାଇଁ ଏକର ପିଛା ୧୦୦୦-୧୨୦୦ ମିଲିଲିଟର ଷ୍ଟମ୍ପ୍ ବା ୬୦୦ ମିଲିଲିଟର ଷ୍ଟମ୍ପ୍ ବା ୬୦୦ ମିଲିଲିଟର ବାସାଲିନ୍ ଔଷଧକୁ ତଳି ରୋଇବା ପୂର୍ବରୁ ୪୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ଗୋଳାଇ ଜମିରେ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଦରକାର ।
ବିଲାତି ବାଇଗଣ ଫସଲରେ ଜଳସେଚନ ଖୁବ୍ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଅଧିକ ପାଣି ଜମି ରହିଲେ ଗଛ ମରିଯାଏ । ସେହିପରି ମାଟି ଶୁଖିଗଲେ ଗଛର ବୃଦ୍ଧି ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । ତେଣୁ ଜମିର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଚାହିଁ ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଉଚିତ । ଦେଖିବା କଥା ଯେମିତି ମାଟିରେ ସବୁବେଳେ ଅଳ୍ପ ବତର ରହୁଥିବ । ମାଟିର କିସମ ଅନୁସାରେ ୫-୬ ଥର ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଦରକାର । ଏକ ଏକର ଜମିରେ ହାରାହାରି ୫୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।
ଝାଉଁଳା ରୋଗ ବିଲାତି ବାଇଗଣର ପ୍ରଧାନ ଶତ୍ରୁ । ଏହା ଜୀବାଣୁ, କବକ ବା ସୂତ୍ରଜୀବ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ । ଉତ୍କଳା କୁମାରୀ, ଉତ୍କଳ ରାଜା, ଉତ୍କଳ ପ୍ରଜ୍ଞା, ଶକ୍ତି ଆଦି କିସମ ଚାଷ କଲେ ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ଝାଉଁଳା ରୋଗ ହୁଏନାହିଁ । କବକ ଝାଉଁଳା ରୋଗ ଦମନ ପାଇଁ ଏକର ପିଛା ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ଏବଂ ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ପ୍ଲାଣ୍ଟୋମାଇସିନ୍ ଔଷଧ ସ୍ପ୍ରେ କରିବା ଦରକାର । ଫସଳ କିଆରିରେ ଗେଣ୍ଡୁଗଛ ଲଗାଇଲେ ସୂତ୍ରଜୀବ ସମସ୍ୟା ଦୂର ହୋଇଥାଏ ।
ବେଳେବେଳେ ତଳିର ଘରାକଟା ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ହେଲେ ତଳି ପଟିରେ ଚାରା ଗଛଗୁଡ଼ିକ ମରିଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ଦମନ ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହ ୩ ଗ୍ରାମ ରିଡୋମିଲ୍ ଏମ୍ ଜେଡ଼ ଔଷଧ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇପାରିବ । ବୋରନ ଏବଂ ମଲିବଡ଼େନମ ଅଭାବ ହେଲେ ଫଳ ଉପରେ କଟା ଦାଗ ଦେଖାଯାଏ । ଚୂନ ଅଭାବ ହେଲେ ଫଳଗୁଡ଼ିକ ସଢ଼ିଯାଇଥାଏ । ତେଣୁ ଆବଶ୍ୟକ ଅନୁସାରେ ଏସବୁ ଅଣୁସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ ।
ବିଲାତି ବାଇଗଣରେ ଫଳବିନ୍ଧା ପୋକ ଲାହଗିବାର ଦେଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୩୦୦ ଗ୍ରାମ ଡନେଟ୍ ବା ଲାନେଟ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ।
ବିଲାତି ବାଇଗଣ ୧୦୦-୧୨୦ ଦିନରେ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ । ଭଲଭାବେ ଚାଷ କଲେ ଏକ ଏକର ଜମିରୁ ପ୍ରାୟ ୧୨୦ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ବିଲାତି ବାଇଗଣ ମିଳିପାରିବ ।
ସାମାନ୍ୟ ଉଦ୍ୟମ କଲେ ବିଲାତି ବାଇଗଣରୁ ବିହନ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଚାଷୀମାନେ ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମରୁ ବିହନ ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ବିହନ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କିସମର ବିହନ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ । କିଆରିରୁ ଅନ୍ୟ କିସମର ଗଛ ବାହାର କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି କିଆହରିର ୫୦ ମିଟର ଦୂତା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟ କିସମ ରହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଫଳଗୁଡ଼ିକ ପାଚିଗଲେ ତୋଳିବା ଦରକାର । ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ଫଳକୁ ବାଦ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଫଳକୁ ତୋଳିଆଣି ପ୍ରଥମେ କାଟିଦେବା ଦରକାର । ଶସ ମିଶା ମଞ୍ଜିକୁ ଗୋଟିଏ ରାତି ପାଣିରେ ବତୁରାଇ ଦେବା ଉଚିତ୍ । ପରଦିନ ଏହାକୁ ଭଲ ଭବେ ଧୋଇବା ଦରକାର । ଦେଖିବା କଥା ଯେମିତି ମଞ୍ଜି ଉପରେ ସାମାନ୍ୟ ଲାଳ ନ ରହେ । ମଞ୍ଜିକୁ ଭଲ ଭାବେ ଖରାରେ ଶୁଖାଇ ସାଇତା ଯାଇପାରେ । ଏକ ଏକର ଜମିରୁ ପ୍ରାୟ ୪୦-୫୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ବିହନ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇପାରିବ ।