ଆଜି ହେଉଛି ପବିତ୍ର ଚିତାଲାଗି ଅମାବାସ୍ୟା। ଓଡ଼ିଆ ଲୋକେ କୁହନ୍ତି ଚିତଉ ଉଆଁସ । ଚିତାଲାଗି ଅମାବାସ୍ୟା ଦିନଟିର ମହତ୍ୱ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପାଇଁ ବେଶ୍ ଅଧିକ। କାରଣ ଏହି ଦିନ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପୂଜିତ ଶ୍ରୀ ବିଗ୍ରହମାନଙ୍କ ମଥାରେ ରତ୍ନଚିତା ଲାଗି କରାଯାଇଥାଏ। ଦେବସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଠାକୁରମାନଙ୍କ ଶ୍ରୀମୁଖରେ ବର୍ଷ ତମାମ ଲାଗି ରହୁଥିବା ରତ୍ନଚିତା ଓ ରାହୁରେଖା ଅପସାରଣ କରି ନିଆଯାଇଥାଏ। ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଓ ଶ୍ରୀଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିରରେ ଠାକୁରମାନଙ୍କ ଶ୍ରୀମୁଖରେ ଏ ଦୁର୍ଲଭ ଅଳଙ୍କାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳି ନ ଥାଏ। ରଥଯାତ୍ରାରୁ ଫେରିବା ପରେ ଠାକୁରମାନେ ଶ୍ରାବଣ ଶୁକ୍ଳ ଅମାବାସ୍ୟା ତିଥିରେ ପୁଣିଥରେ ଦୁର୍ଲଭ ରତ୍ନଚିତା ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି। ଯାହାକୁ ଚିତାଲାଗି ବା ଚିତ୍ରକ ପର୍ବ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।
ଶ୍ରୀ ବଳଭଦ୍ର, ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରା ଓ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବିଗ୍ରହରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣଯୁକ୍ତ ହୀରା, ନୀଳା ଓ ପ୍ରପନ୍ନ(ପନ୍ନା) ଜଡ଼ିତ ଦୁର୍ଲଭ ଧାତବ ଚିତାମାନ ଲାଗି କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ସମୟରେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ପାଖରେ ପାରମ୍ପରିକ ଚିତଉ ପିଠା ପ୍ରସାଦ ଭାବେ ଲାଗି କରାଯାଇଥାଏ। ଏହା କୁ ଓଡ଼ିଶାରେ କେତେକ ସ୍ଥାନ ରେ ଶ୍ରାବଣ ଅମାବାସ୍ୟା ମଧ୍ୟ କହନ୍ତି I
ଏହି ଦିନ ରେ ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଘର ମାନଙ୍କରେ ଚିତଉ ପୀଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ , ଆମ ଓଡିଶା ଏକ କୃଷି ପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ବିଲରେ ଶଷ୍ୟ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଚିତାଉ ପୀଠାକୁ ଗେଣ୍ଡା ,କୋଚିଆ ଭୋଗ ଦିଆଯାଏ ,ପୋଖରୀ,ଗଡିଆ ତୁଠ ମାନଙ୍କ ରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଭୋଗ ଲାଗି ହୁଏ I କାରଣ ଶ୍ରାବଣ ମାସ ଚାଲିଥିବାରୁ ବର୍ଷା ଦିନିଆ ଯିବ ଜନ୍ତୁ ପୋକ ଇତ୍ୟାଦି ଙ୍କର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ ବଢି ଯାଇଥାଏ ,ଏବଂ ଏହି ସମୟ ରେ ଧାନ ବିଲ ମାନଙ୍କ ରେ ତଳି ରୁଆ କାମ ଚାଲିଥାଏ ତେଣୁ ପୋକ ଜୋକ ମାନେ ବହୁ ପରିମାଣ ରେ ଧାନ ଗଛ କୁ କାଟିଦେବା ସହିତ ବିଲମାନଙ୍କରେ କାମ କରୁଥିବା ଲୋକ ଙ୍କ ଗୋଡ ମଧ୍ୟ କାଟି ପକେଇଥାନ୍ତି I ତେଣୁ ଆମ ଲୋକ ମାଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ଯେ ଗେଣ୍ଡା ,କୋଚିଆ ଙ୍କୁ ଭୋଗ ଦେଲେ ସେମାନେ ଆଉ ଅନିଷ୍ଟ କରିବେ ନାହିଁ I ଚିତଉ ପିଠା ମୁଖ୍ୟତଃ ଚାଉଳ ,ବିରି କିମ୍ବା ତାଳ,ନଡ଼ିଆ ଦେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ I
