ଫଳ ବଗିଚା ପାଇଁ ଯୋଜନା

ଦିନ ଥିଲା ଆମେ ବାଡ଼ି ବଗିଚାରେ କେତୋଟି ଫଳ ଗଛ ଲଗାଇଥିଲୁ । କେହି କେହି ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ଆମ୍ବଗଛ ମଧ୍ୟ ଲଗାଉଥିଷଲ । କିନ୍ତୁ ସମୟ ବଦଳି ଯାଇଛି । ଆଜିକାଲି ଅନେକ ଲୋକ ବ୍ୟବସାୟିକ ଭିତ୍ତିରେ ଫଳଚାଷ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସିଲେଣି । ଏଥିପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ଫଳ ବଗିଚା କରାଯାଇଛି । ଫଳବଗିଚା କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଆମକୁ କେତୋଟି ଦିଗ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଫଳ ବଗିଚା କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭିତ୍ତିରେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ । ପଚାଶ ବର୍ଷ ପରେ ବଗିଚାର ସ୍ଥିତି କଣ ହୋଇଥିବ ସେକଥା ଅନୁମାନ କରନ୍ତୁ । ତେଣୁ ବଗିଚା ମଧ୍ୟରେ ରାସ୍ତା, ପାଣିନାଳ, ଘର, ପ୍ରବେଶପଥ, ଗୋଦାମଘର ଆଦି ରହିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖନ୍ତୁ । ଗଛ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ବାଡ଼ ଠିକ୍ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଜଳବାୟୁକୁ ସୁହାଇଲା ଭଳି ଫଳଗଛ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ନଡ଼ିଆ ଚାଷ କଲେ ଭଲ ଅମଳ ମିଳେ । କିନ୍ତୁ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଜିଲ୍ଳାମାନଙ୍କରେ ଏହା ଭଲ ବଢ଼ି ନ ଥାଏ । ବଗିଚା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥଶନର ମାଟି ଉର୍ବର ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ତିନି ଚାରିଫୁଟ ଗଭୀରତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭଲ ମାଟି ଥିବା ଉଚିତ । ଅଳ୍ପ ଗଭୀରରେ ପଥର ଥିଲେ ଗଛ ଭଲ ବଢ଼ିପାରେ ନାହିଁ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମାଟିରେ ଫଳଗଛ ଲଗାଯାଇ ପାରିବ । କିନ୍ତୁ ଚିକିଟା, କ୍ଷାରୀ ଓ ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ଜମିରେ ଗଛ ଭଲ ବଢ଼ି ନଥାଏ । ଫଳଗଛ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଜମିକୁ ସଫା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଅନାବନା ଘାସ ତଥା ଜଙ୍ଗଲି ବୁଦା ଥିଲେ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୨.୫ ମିଲିଲିଟର ରାଉଣ୍ଡ ଅପ ବା ନୋୱିଡ୍ ବା ପାରାକ୍ଲିନ୍ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହାଦ୍ୱାରା ସବୁ ପ୍ରକାରର ଗଛ ମରିଯାଇଥାଏ ।
ବଗିଚାରେ ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ । କାରଣ ଖରାଦିନେ ପାଣି ଅଭାବରୁ ଗଛ ଭଲ ବଢ଼େନାହିଁ । କେତେକ ଗଛ ଛୋଟ ଅବସ୍ଥାରେ ମରିଯିବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଏ । ସିଞ୍ଚନ (ଝକ୍ଟ୍ରକ୍ସସଦ୍ଭଳକ୍ଷରକ୍ସ) ଜଳସେଚନ ବା ବୁନ୍ଦା ଜଳସେଚନ (ଊକ୍ସସକ୍ଟ୍ର ଓକ୍ସକ୍ସସଶବଗ୍ଧସକ୍ଟଦ୍ଭ) ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କଲେ କମ୍ ପାଣି ଲାଗିଥାଏ । ଅବଶ୍ୟ ,ଥିପାଁ ଅଧିକ ବ୍ୟୟ କରିବାକୁ ପଡ଼େ । ପାଣି ଅଭାବ ଥିବା ସ୍ଥାନରେ ଗଛମୂଳେ ମାଠିଆ ପୋତି ଜଳସେଚନ କରାଯାଇପାରିବ । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଗଛ ପାଖରେ ଛୋଟ ଗାତଟିଏ କରିଦିଆଯାଏ । ଏଥିରେ ଅନେକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବର୍ଷା ପାଣି ସଂଗୃହୀତ ହୋଇ ରହେ । ତେଣୁ ଗଛ ବଢ଼ିବାରେ ଅସୁବିଧା ହୁଏ ନାହିଁ ।
ବଗିଚା ଚାରି ପାଖରେ ବାଡ଼ ବୁଜିବା ନିହାତି ଦରକାର । କଣ୍ଟା ତାରବାଡ଼ ଦେଲେ ଅନେକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ । କେତେକ ଗଛ ପୋତି ସବୁଜ ବାଡ଼ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାଯିବ । ଏଥିପାଇଁ ଶୀଘ୍ର ବଢ଼ି ପାରୁଥିବା, କଣ୍ଟା ଥିବା ଏବଂ ମରୁଡ଼ି ସହନଶୀଳ ଗଛ ନିର୍ବାଚନ କରାଯାଇପାରେ । ବିଲାତି କୟାଁ, ନାଗ ଅଇରି, ଅମରି, କିଆ, ଡେଙ୍ଗା ସିଝୁ, ନାଗଫେରୀ, ବାରମାସୀ, ବବୁରି ଆଦି ଗଛକୁ ବାଡ଼ ହିସାବରେ ଲଗାଯାଇପାରେ ।
ଝଡ଼ବତାସରେ କେତେକ ଗଛ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ । ଅଧିକ ପବନ ହେଲେ ଅମୃତଭଣ୍ଡା, କଦଳୀଗଛ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ । ଛୋଟ ଅବସ୍ଥାରେ ଆମ୍ବ, ପିଜୁଳିଗଛ ମଧ୍ୟ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼େ । ତେଣୁ ବଗିଚା ଚାରିପାଖରେ ପବନ ନିରୋଧକ ବୃକ୍ଷ ଲଗାଇବାହ ଉଚିତ । ସାଧାରଣତଃ ଶୀଘ୍ର ଏବଂ ସିଧା ବଢ଼ୁଥିବା ଗଛକୁ ଏଥିପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କରାଯାଏ । ଝାଉଁ, ଆକାଶିଆ, ଦେବଦାରୁ, ବାଉଁଶ, ଇଉକାଲିପଟାସ୍ ଆଦି ଗଛକୁ ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲଗାଯାଇପାରିବ । ଏହି ଗଛକୁ ପାଖାପାଖି ଲଗାଇବା ଭଲ ।

ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଫଳଗଛ ଲଗାଯାଏ । ସେସବୁ ହେଲା – ବର୍ଗାକାର, ଆୟତାକାର, ତ୍ରିଭୁଜାକାର, ଷଡ଼ଭୁଜାକାର, ପଞ୍ଚବୃକ୍ଷ ପ୍ରଣାଳୀ ଓ କଣ୍ଟୁର ପ୍ରଣାଳୀ । ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ବର୍ଗାକାର ପ୍ରଣାଳୀ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ । ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ଗଛକୁ ଗଛ ଓ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ଦୂରତା ସମାନ ଥାଏ । ଆୟତାକାର ପ୍ରଣାଳୀରେ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ଦୂରତା ଗଛକୁ ଗଛ ଦୂରତାଠାରୁ ଅଧିକ ଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ବଗିଚା ମଧ୍ୟରେ ହଳ କରିବା, ଅନ୍ତଃଫସଲ ନେବା ସୁବିଧାଜନକ ହୋଇଥାଏ । ତ୍ରିଭୁଜାକାର, ଷଡ଼ଭୁଜାକାର ଓ ପଞ୍ଚବୃକ୍ଷ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଗଛ ଲାଗିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ବଗିଚାରେ ଅନ୍ତଃଚାଷ କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇଥାଏ । ଢାଲୁ ଜାଗାରେ କଣ୍ଟୁର ପ୍ରଣାଳୀରେ ଗଛ ଲଗାଯାଏ ।
ଦୂରତା ଅନୁସାରେ ଗଛ ସଂଖ୍ୟା :
ଲଗାଇବା ଦୂରତା (ମିଟରରେ) ଏକର ପ୍ରତି ଗଛ ସଂଖ୍ୟା
୧୦ ୍‍ ୧୦ ୪୦
୧୦ ୍‍ ୮ ୫୦
୮ ୍‍ ୮ ୬୩
୮ ୍‍ ୬ ୮୩
୬ ୍‍ ୬ ୧୧୧
୬ ୍‍ ୫ ୧୩୩
୬ ୍‍ ୪ ୧୬୭
୫ ୍‍ ୫ ୧୬୦
୫ ୍‍ ୪ ୨୦୦
୪ ୍‍ ୪ ୨୫୦
୪ ୍‍ ୩ ୩୩୩
୩ ୍‍ ୩ ୪୪୪
୩ ୍‍ ୨ ୬୬୭
୨ ୍‍ ୨ ୧୦୦୦
୨ ୍‍ ୧ ୨୦୦୦
୧ ୍‍ ୧ ୪୦୦୦
ଫଳଗଛ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଗାତ ଖୋଳିବାକୁ ହୁଏ । ଖରାଦିନେ ଗାତ ଖୋଳିବା ଉଚିତ । ବଡ଼ ଗଛ ପାଇଁ ଗାତର ଲମ୍ବ, ଓସାର ଓ ଗଭୀରତା ଏକ ମିଟର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଛୋଟ ଗଛ ପାଇଁ ୫୦-୭୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଆକାରରେ ଗାତ ଖୋଲାଯାଇପାରେ । ଗାତ ଖୋଳିବା ବେଳେ ତଳ ମାଟି ଓ ଉପର ମାଟିକୁ ଅଲଗା କରି ରଖିବା ଦରକାର । ଗାତ ଖୋଳିବାର ୧୫ – ୨୦ ଦିନ ପରେ ଗାତରେ କିଛି ଅନାବନା ଗଛ ରଖି ପୋଡ଼ିଦେଲେ ଭଲ । ଏହାଦ୍ୱାରା ପୋକ ଓ ରୋଗ ଜୀବାଣୁ ମରିଯାଆନ୍ତି । ଗତରେ ଥିବା ପାଉଁଶ ଗଛର ଖାଦ୍ୟ ହୁଏ ।
ବିଶ୍ୱାସଯୋଗ୍ୟ ସଂସଥା ବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରୁ ଚାରା ଗଛ କିଣିବା ଭଲ । ଏହାହେଲେ ଠକାମିରେ ପଡ଼ିବା ଆଶଙ୍କା କମିଯାଏ । ନିଜ ପସନ୍ଦର କିସମ ଦେଖି କିଣିବା ଉଚିତ । କଲମୀ ଗଛ କିଣୁଥିଲେ ଦେଖିବା କଥା ଯେମିତି ଠିକ୍ ଭାବରେ କଲମୀ ସ୍ଥାନ ସଂଯୋଗ ହୋଇଥିବ । କଲମୀ ଅଧିକ ଉଚ୍ଚତାରେ ନ ହୋଇଥିବା ଭଲ । ଗଛଗୁଡ଼ିକ ସୁସ୍ଥ, ସବଳ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଖୋଳାଯାଇଥିବା ମାଟି ସହିତ ହାଡ଼ଗୁଣ୍ଡ, ନିମପିଡ଼ିଆ ଓ ସଢ଼ା ଖତ ମିଶାଇବା ଉଚିତ । ଭଲ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଥିଲେ କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ୍ ଗୁଣ୍ଡ ମିଶାଯାଇପାରେ । ଖତ, ସାର ମିଶା ଉପରେ ମାଟିକୁ ପ୍ରଥମେ ଗାତରେ ଭରିବାକୁ ହୁଏ । ଏହାପରେ ତଳ ମାଟିରେ ଗାତ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଏ । କୁଣ୍ଡ ବା ପଲିଥିନ୍ ମଧ୍ୟରୁ ଆସେଆସ୍ତେ ଚାରାଟିକୁ ବାହାର କରିବା ଉଚିତ । ଦେଖିବା କଥା ଯେମିତି ମୂଳରେ ଥିବା ମାଟି ପିଣ୍ଡୁଳା ଭାଙ୍ଗି ନଥାଏ । ଏହାକୁ ଧୀରେ ନେଇ ଗାତରେ ପୋତିବା ଉଚିତ । ଚାରାର ମାଯି ପତ୍ତନ ଓ ଗାତର ମାଟି ପତ୍ତନ ସାମାନ ହୋଇ ରହିଲେ ଭଲ । ଏହା ମୂଳକୁ ହାତରେ ଦବାଇଦେବା ଭଲ । ଗଛଟି ସିଧାଭାବେ ଲଗାଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହା ପାଖରେ ଏକ ବାଡ଼ି ପୋତି ଗଛଟିକୁ ତା ସହିତ ବାନ୍ଧିଦେବା ଦରକାର । ଏହାହେଲେ ପବନରେ ଗଛ ଢଳି ପଡ଼ିବ ନାହିଁ । ଗଛ ବଢ଼ିବା ବେଳେ ନଜର ରଖିବା ଉଚିତ । କଲମୀ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥାନର ତଳୁ ଶାଖା ବାହାରିଲେ ତାହାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଗଛ ଆସ୍ତେଆସ୍ତେ ବଢ଼ିଥାଏ । ତେଣୁ ମାଟିର କିସମକୁ ଚାହିଁ ଅନ୍ତଃଫସଲ ଚାଷ କରିବା ଉଚିତ । ଅନ୍ତଃଫସଲ ଭାବେ ଡାଲିଜାତୀୟ ଫସଲ ନିଆଯାଇପାରେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ମାଟିର ଉର୍ବର ଶକ୍ତି ବଢ଼ିଥାଏ । କେତେକ ଲୋକ ଅଧିକ ଲାଭ ପାଇଁ ପନିପରିବା ଚାଷ ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି । ଅମୃତଭଣ୍ଡା, ସପୁରି ଆଦି ଗଛକୁ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତଃଫସଲ ଭାବେ ଲଗାଯାଇଥାଏ ।
ଅନ୍ତଃଫସଲ ଚାଷ କଲେ ମାଟି କୋଡ଼ାଖୁସା ହୁଏ । ଘାସ ଦମନ ହୋଇଯାଏ । ମାଟିରେ ଖତସାର ପଡ଼ିବା ଯୋଗୁଁ ଏହା ଉର୍ବର ହୁଏ । ଅନ୍ତଃଫସଲକୁ ଜଳସେଚନ କଲେ ମୁଖ୍ୟ ଫସଲ ଲାଭ ହୋଇଥାଏ । ତାଛଡ଼ା ଅନ୍ତଃଫସଲ ଥିଲେ ମୁଖ୍ୟ ଫସଲକୁ ଜଗିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ଲୋକ ଦରକାର ହୋଇ ନଥାନ୍ତି ।