ପଣସ ଚାଷ

କେହି ସାଧାରଣତଃ ପଣସ ବଗିଚା କରିବାର ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ । ତଥାପି ଏଣେତେଣେ ଉଠୁଥିବା ଗଛମାନଙ୍କରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ପଣସ ଫଳିଥାଏ । ଅନ୍ୟ ଫଳ ସହ ତୁଳନା କଲେ ଏହା ଖୁବ୍ ବଡ଼ । ଏହି ଗଛର ଜନ୍ମ ଭାରତରେ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ଛୋଟ ପଣସ ବା ପଣସ କଠାକୁ ତରକାରି କରି ଖିଆଯାଏ । ପାଚିଲା ପଣସ ଖାଇବାକୁ ସ୍ୱାଦୁକର । ପଣସ ମଞ୍ଜିରୁ ସୁସ୍ୱାଦୁ ତରକାରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ । ଆସାମ, ବିହାର ତଥା ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ପଣସ ଗଛ ବହୁଳ ଭାବେ ଦେଖ।।ଏ । ଓଡ଼ିଶାର ଜଙ୍ଗଲମାଙ୍କରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପଣସ ଗଛ ଦେଖାଯାଇଥାଏ । ଏହି ଗଛର ଗଣ୍ଡିରୁ କାଠପଟା ବାହାରିଥାଏ ।
ପଣସର ଶତକଡ଼ା ୭୭.୨ ଭାଗ ଜଳୀୟ ଅଂଶ, ୧.୯ ଭାଗ ପୁଷ୍ଟିସାର ୧୮.୯ ଭାଗ ଶ୍ୱେତସାର, ୧.୧ ଭାଗ ତନ୍ତୁଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥ ଓ ୦.୮ ଭାଗ ଖଣିଜ ଲବଣ ରହିଥିବାର ଜଣାଯାଏ ।
ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ପଣସ ଗଛ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୨୪୦୦ ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଗଛ ବଢ଼ିପାରେ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମାଟିରେ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ନିଗିଡ଼ା ଦୋରସା ମାଟି ହୋଇଥିଲେ ଗଛ ଭଲ ବଢ଼ିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳର ଲାଲ ମାଟିରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଗଛ ଯଥେଷ୍ଟ ବଡ଼ ହୋଇଥାଏ ।
ପଣସର ଅନେକ ଉନ୍ନତ କିସମ ରହିଛି । ସେସବୁ ହେଲା – ଖଜରା, କର୍ପୁର, ଗୁଲାବି, ଚମ୍ପା, ହଜାର, ସିଲୋନ, ରୁଦ୍ରାକ୍ଷୀୀ, ଭାଦୋହୀ ଇତ୍ୟାଦି । ମଞ୍ଜିରୁ ଚାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ବା ସିଧାସଳଖ ମଞ୍ଜି ଲଗାଯାଇଥାଏ ।
ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଜୁଲାଇ-ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ପଣସ ଲଗାଯାଇପାରିବ । ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୧୦ ମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୧୦ ମିଟର ଦୂରତାରେ ଗଛ ଲଗାଇବାକୁ ହେବ । ଏହି ହିସାବରେ ଲଗାଇଲେ ଏକର ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ୪୦ଟି ଗଛ ରହିପାରିବ । କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୧୨ ମିଟର ଦୂରତାରେ ମଧ୍ୟ ଗଛ ଲଗାଯାଏ । ଗଛ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ୧ ମିଟର ଲମ୍ବ, ୧ ମିଟର ଓସାର ଓ ୧ ମିଟର ଗଭୀରତାର ଗାତ କୋଳିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଗାତରେ ୩-୪ ଝୁଡ଼ି ସଢ଼ା ଖତ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏଥି ସହିତ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଗଛ ପ୍ରତି ୧୨୫ ଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର, ୮୦ ଗ୍ରାମ ଫସଫରସ ଓ ୨୯୦ ଗ୍ରାମ ପଟାସ ସାର ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହି ସାର ପାଇବା ପାଇଁ ୨୭୫ ଗ୍ରାମ ୟୁନିଆ, ୫୦୦ ଗ୍ରାମ ସଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଓ ୪୮୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ । ଏହା ବଦଳରେ ୧୮୦ ଗ୍ରାମ ଡିଏପି, ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ ଓ ୪୮୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଦରକାର ହେବ । ଏହି ସାରକୁ ଦୁଇଭାଗ କରି ଥରେ ବର୍ଷାଋତୁ ଆରମ୍ଭରେ ଓ ଆଉଥରେ ବର୍ଷାଋତୁ ଶେଷରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯିବ ।
ପଣସ ଗଛରେ ଫଳ ପଚି ଝଡ଼ିପଡ଼େ । ଏଥିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୩ ବ୍ଲାଇଟକ୍ସ-୫୦ ବା ଇଣ୍ଡୋଫିଲ ଏମ୍‌-୪୫ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଗଛ ଲଗାଇବାର ୭-୮ ବର୍ଷରେ ଫଳ ଆସିଥାଏ । ଭଲ ଭାବେ ଚାଷ କଲେ ଗଛ ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ୪୦୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଫଳ ଅମଳ ହୋଇପାରିବ ।