କିପରି କରିବେ ଲୁଣି ପାଣିରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ

By Sujata Panda Last updated Mar 10, 2022

୧) ଜଳ ଓ ମାଟିର ନିର୍ବାଚନ
ଆମ ଦେଶରେ କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଧନ୍ଦାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ମାଛଚାଷ ଯଦିଓ ବହୁ ପୁରାତନ, ତଥାପି ବୈଜ୍ଞାନିକ ସମ୍ମତ ମାଛଚାଷ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ନୂତନ । ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେପରେ ବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ମତ ମାଛଚାଷର ଜନ୍ମ । ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ଏହା ବିଭିନ୍ନ ପରୀକ୍ଷା ଦେଇ ଗତି କରୁଛି । କିନ୍ତୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ସବୁ ପ୍ରକାର ଆନୁସଙ୍ଗିକହ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ନୂତନ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ସମ୍ମତ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଚାଷ ୧୯୭୮ ମସିହା ପରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଛି । କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଏମ୍‌.ପି.ଇ.ଡି.ଏ. ସଂସ୍ଥାର ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ଏହା ଭାରତରେ ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଆସୁଛି । ଏହା ମଧ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ବହୁ ଗବେଷଣା ମଧ୍ୟ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଚାଷ ମାଛଚାଷଠାରୁ ଆହୁରି ଅଧିକ ଲାଭଜନକ, ଯାହାକି ଏକର ପ୍ରତି ଗୋଡ଼ିଏ ହଜାର ଟଙ୍କାର ଅଧିକ ଲାଭ ଦେଇପାରିବ ।
ଓଡ଼ିଶାରେ ଚାଷ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରାୟ ୧୫,୦୦୦ ହେକ୍ଟର ଉପଯୁକ୍ତ ଲୁଣାଞ୍ଚଳ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଛି । ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଲୁଣାଞ୍ଚଳ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଲାଭଜନକ କୃଷି ନିମନ୍ତେ ବିନିଯୋଗ ହୋଇପାରୁନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହି ପତିତ ଜମିରେ ସବୁଠାରୁ ଲାଭଜନକ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ କରିପାରିଲେ, ତାହା ଆମ ଅର୍ଥନୈତିହକହ ଅବସ୍ଥାକୁ ଅଧିକ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ କରିପାରିବ । ଯଦିଓ ତାଇୱାନ, ଜାପାନ, ଫିଲିପାଇନ୍‌ସ ଇତ୍ୟାଦି ଦେଶରେ ଚାଷୀମାନେ ବହୁ ଅଧିକ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଉତ୍ପାଦନ କରିପାରୁଛନ୍ତି, ତଥାପି ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ବିଗତ ସମୟର ଗବେଷଣା ମାଧ୍ୟମରେ ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ବାର୍ଷିକ ଦୁଇ ଟନ୍ ଚିଙ୍‌ଗୁଡ଼ି ଉତ୍ପାଦନ କରିବା କିଛି କମ୍ କଥା ନୁହେଁ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷରୁ ଅଧିକ ଲାଭ ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ବାଗ୍‌ଦା ଯାଆଁଳ ଓ କଣ୍ଟାଳ ବା ଚାପଡା ଯାଆଁଳ ଚାଷ କରିବା ଉଚିତ । ବାଗ୍‌ଦା ଯାଆଁଳ ତିନି ମାସ ସମୟରେ ପ୍ରାୟ ସାଢ଼େ ଛ\’ ଇଞ୍ଚ ବା ୩୦ ଗ୍ରାମ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ିଯାଆନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି କି.ଗ୍ରା. ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ଶହ ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରୀ ହେଉଛି ଯାହାକି ବିଦେଶକୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଉଛି । ତେଣୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ଦ୍ୱାରା ଆମେ ଆମ ନିଜର ଅର୍ଥନୈତିକ ମେରୁଦଣ୍ଡକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ବହୁତ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ମଧ୍ୟ ଉପାର୍ଜନ କରିପାରିବା ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଚାଷ ନିମନ୍ତେ ଦରକାର ମାଟି, ଜଳ ଓ ପାରିପାଶ୍ୱର୍ିକ ଅବସ୍ଥା
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ସାଧାରଣତଃ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଲୁଣିପାଣି ସମୁଦ୍ର ଜୁଆର ମାଡ଼ୁଥିବା ଜମିମାନଙ୍କରେ ହୋଇପାରିବ । କିନ୍ତୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ବଢ଼ିବା ନିମନ୍ତେ କ୍ଷାର ଜଳ ଦରକାର କରୁଥିବା ନଦୀମୁହାଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଜମିଗୁଡ଼ିକ ଏଥିପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ନିମନ୍ତେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ପ୍ରଥମେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇ ପୁଷ୍କରିଣୀ ଖନନ କରିବାକୁ ହେବ ।
୧. ପାରିପାଶ୍ୱିର୍କ ଅବସ୍ଥା (ଞକ୍ଟକ୍ଟ୍ରକ୍ଟଶକ୍ସବକ୍ଟ୍ରଷଚ୍ଚ), ୨. ଜଳ, ୩. ମୃତ୍ତିକା
୧. ପାରିପାଶ୍ୱିର୍କ ଢାଲୁ ଅବସ୍ଥା – ପାରିପାଶ୍ୱିର୍କ ଅବସ୍ଥାରେ କେଉଁ ପ୍ରକାର ଜମି, ଉପସ୍ଥିତ ଜଳ ଅନୁସାରେ ଜମିର ଉଚ୍ଚତା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସମୁଦ୍ର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ନିମନ୍ତେ ସାଧାରଣତଃ ତିନି ପ୍ରକାର ଜମି ମିଳେ । ପ୍ରଥମତଃ ଜୁଆରିଆ କାଦୁଆ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ (ଞସୟବକ୍ଷ ଜ୍ଞଙ୍କୟ ଲକ୍ଷବଗ୍ଧ) ଗୁଡ଼ିକ ଗୁରୁଜୁଆର (ଐସଶଷ ଗ୍ଧସୟର) ସମୟରେ ଜଳଦ୍ୱାରାହ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ଓ ଲଘୁ ଜୁଆହର (ଖକ୍ଟଙ୍ଗ ଗ୍ଧସୟର) ସମୟରେ ସମସ୍ତ ଜଳ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇଯିବା ଦ୍ୱାରା ଅନାବୃତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ଏହିପରି ଜମିଗୁଡ଼ିକର ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟଦ୍ୱାରା ପୁଷ୍କରିଣୀ ୋଳିବାର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହି ପ୍ରକାର ଜମିର ଚତୁଃପାଶ୍ୱର୍ରେ ବନ୍ଧ ଦେଇ ବେଷ୍ଟିତ କରାହଯିବ । ଜୁଆହର ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ପାଶ୍ୱର୍ରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତ କବାଟ ରଖାଯିବ । ସେହି ସ୍ରୋତ କବାଟ ଦ୍ୱାରା ଜୁଆର ପାଣିକୁ ଅବରୋଧ କରାହଯାଇ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପାଇଁ ବିନିଯୋଗ କରାଯିବ ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରକାର ଅଞ୍ଚଳ ହେଲା ହେନ୍ତାଳ ବନ ଅଞ୍ଚଳ (ଗବଦ୍ଭଶକ୍ସକ୍ଟଙ୍ଖର ବକ୍ସରବ) । ଏହି ପ୍ରକାର ଜମିରେ ଥିବା ଗଛଲତା ଇତ୍ୟାଦିକୁ ସଫା କରି ଜୁଆରିଆ କାଦୁଆ ଅଞ୍ଚଳ ପରି ଚତୁଃପାଶ୍ୱର୍ରେ ବନ୍ଧ ଓ ସ୍ରୋତ କବାଟ ରଖି ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଫାର୍ମ ତିଆରି କରାଯାଇପାରିବ ।
ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ଜମି ହେଲା ନଦୀମୁହାଣ ଅଞ୍ଚଳ । ଏହି ପ୍ରକାର ଜମିରେ ଜୁଆର ଉଚ୍ଚତା ଅନୁସାରେ ବନ୍ଧ ତିଆରି କରି କିମ୍ବା ଖନନ କରି ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଫାର୍ମ ତିଆରି କରାଯାଇ ପାରିବ । ଜମିର ଉଚ୍ଚତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିଦେଇ ପୋଖରୀ ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ । ଏକ ଆଦର୍ଶ ପୋଖରୀ ନିମନ୍ତେ ଲୁଣି ଜଳ ପ୍ରବେଶ କରାଇବା ଓ ନିଷ୍କାସନ କରାଇବା ନିମନ୍ତେ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥ ଥିବା ଦରକାର । ସାଧରଣତଃ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପୋଖରୀରେ ଜଳର ଉଚ୍ଚତା ୭୦-୧୦୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ରହିବା ଦରକାର । ତେଣୁ ଖନନ ବନ୍ଧ ଓ ସ୍ରୋତ କବାଟକୁ ଏପରି ରଖିବା ଉଚିତ, ଯେପରିକି ଗୁରୁ ଜୁଆର ସମୟରେ ଜଳ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବ ଓ ଲଘୁ ଜୁଆର ସମୟରେ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ଜଳ ମଧ୍ୟ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇପାରିବ ।
୨. ଜଳ
ସାଧାରଣତଃ କ୍ଷାରଜଳ (ଈକ୍ସବମଳସଗ୍ଦଷ ଡବଗ୍ଧରକ୍ସ) ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ନିମନ୍ତେ ସବୁଠାରୁ ଭଲ । ମଧୁର ଜଳ ସହିତ ପ୍ରଧାନତଃ ସୋଡିୟମ୍‌, ପଟାସିଅମ ଓ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ମିଶି ଏହାକୁ ଲୁଣିଆ ଜଳରେ ପରିଣତ କରେ । ଏହି ଜଳ ସାଧାରଣତଃ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପାଇଁ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ଜଳର କେତେଗୁଡ଼ିଏ ମାନକୁ ନେଇ ଚାଷ ଉପଯୋଗୀ କି ନୁହେଁ ବିଚାର କରିବା ଦରକାର । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା – ପାଣିର ଉଷ୍ମତା, ଅମ୍ଳୀୟତା, ପାଣିର ଲବଣତା, ପାଣିର ଅମ୍ଳଜାନ, ପ୍ରଦୂଷଣ ଇଇ୍ୟାଦି ।
ପାଣିର ଉଷ୍ମତା :
ପାଣିର ଉଷ୍ମତା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଭଲରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଓ ମାଟିରେ ଥିବା ଦରକାରୀ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ସମୂହ ନିର୍ଗତ ହେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ପାଣିର ଉଷ୍ମତା ୨୫ଂ-୩୦ଂ ସେଣ୍ଟିଗ୍ରେଡ୍ ରହିଲେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବଢ଼ିବା ପାଇଁ ସୁବିଧାଜନକ ହୁଏ । ପାଣିର ଉଷ୍ମତା ଠିକ୍ ରହିଲେ ଜୈବିକ କ୍ରିୟା ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହୁଏ ଓ ଶାରୀରିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୁଏ । ପାଣିର ତାପମାତ୍ରା ଗ୍ରୀଷ୍ମଦିନେ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ । ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ଅଧିକ ତାପମାତ୍ରା ସହି ପାହରନ୍ତି ନାହିଁ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହୁଏ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ଛାଡ଼ିବା ପରେ ପୋଖରୀ ପାଣିରେ ବୁଦାଳିଆ କିଆଗଛ, ନଡ଼ିଆ ପତ୍ର ବାହୁଙ୍ଗା ଇତ୍ୟାଦି ଭସାଇ ରଖିବାକୁ ହୁଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଖରା ସମୟରେ ପାଣିର ଉଷ୍ମତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଛୋଟ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥାଆନ୍ତି । ତାଛଡ଼ା ଦୁର୍ବଳ ଓ ଖୋଳ ଛାଡ଼ିଥିବା ନରମ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଗୁଡ଼ିକ ସବଳ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ଗୋଡ଼ାଇ ମାରିଦେଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ସାଧାରଣତଃ ପାଣିର ଉଷ୍ମତା ଶୀତଦିନେ କମ୍ ଥିବାରୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଭଲ ବଢ଼ନ୍ତି ନାହିଁ ଓ ଖାଦ୍ୟଗ୍ରହଣ ଆଶାନୁରୂପେ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
ପାଣିର ଅମ୍ଳୀୟତା
ପାଣିର ପିଏଚ୍ ବା ଅମ୍ଳୀୟ ଗୁଣ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ବୃଦ୍ଧି ସାଧନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଭଲ ବଢ଼ିବାପାଇଁ ପାଣିର ଅମ୍ଳତ୍ୱ ୬.୮-୮.୫ ଭିତରେ ରହିଲେ ଭଲ । ପାଣିର ଅମ୍ଳତ୍ୱ ରହିଲେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଭଲ ବଢ଼ନ୍ତି ନାହିଁ ଓ ତତ୍ ସଙ୍ଗେ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ପୋଖରୀରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟ ହେଲା ଶୈବାଳ ପ୍ରାଣୀଜ ଯୌଗିକ ଓ ଡେଟ୍ରାଇଟ୍‌ସ (ଊରଗ୍ଧକ୍ସସଗ୍ଧଙ୍କଗ୍ଦ) । ଅମ୍ଳତ୍ୱ ରହୁଥିବା ଜଳରେ ଲାବ୍‌ଲାବ୍‌ର ବୃଦ୍ଧି ପ୍ରତିରୋଧ ହୁଏ । ଅମ୍ଳତ୍ୱ ବେଶି ଦିନ ରହିଲେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଓ କ୍ରମଶଃ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ମରିଯାଆନ୍ତି । ଏହାଛଡ଼ଶ ପାହଣିର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନ ମଧ୍ୟ କମିଯାଏ ।
ଜଳର ଅମ୍ଳତ୍ୱ ଦୂରୀକରଣ କରିବା ପାଇଁ ହେକ୍ଟର ପିଛା ଦୁଇ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲରୁ ଛ\’ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଥର ଚୂନ (ଉବଉକ୍ଟ୩) ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ପାଣିର ଗୁଣାତ୍ମକମାନ ବଢ଼େ ଓ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଭଲ ରୁହେ ।
ପାଣିର ଅମ୍ଳତ୍ୱ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ ଲିଟ୍‌ମସ୍ କାଗଜ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ହେବ । କାଗଜଟିପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇଲେ ଯଦି ଅଧିକ ଲାଭ ହୁଏ, ଅଧିକ ଅମ୍ଳଯୁକ୍ତ ଓ ଅଧିକ ନୀଳ ହେଲେ କ୍ଷାରମୁକ୍ତ ବୋଲି ଜାଣିବାକୁ ହେବ । ଏହା ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ସହଜସାଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ ଯନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ (ଚ.ଐ. କସଗ୍ଧ) ମିଳୁଛି ।
ପାଣିର ଲବଣତା :
ସାଧାରଣତଃ କ୍ଷାର ଜଳ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ନିମନ୍ତେ ସବୁଠାରୁ ଭଲ । ତେଣୁ ନଦୀ ମୁହାଁଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଜମିଗୁଡ଼ିକ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ନିମନ୍ତେ ସବୁଠାରୁ ଭଲ । ତେଣୁ ନଦୀ ମୁହାଁଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଜମିଗୁଡ଼ିକ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପୋଖରୀ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାହର କରାଯିବା ଉଚିତ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୁଣିପାଣିର ବାଗ୍‌ଦା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି (ଚରଦ୍ଭବରଙ୍କଗ୍ଦ ଜ୍ଞକ୍ଟଦ୍ଭକ୍ଟୟକ୍ଟଦ୍ଭ), ଟାଇଗର ପ୍ରନ୍ କଣ୍ଟାଳ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି (ଚରଦ୍ଭବରଙ୍କଗ୍ଦ ସଦ୍ଭୟସମଙ୍କଗ୍ଦ), ହ୍ୱାଇଟ୍ ପ୍ରନ୍ ଚାଷ କରାଯାଉଛି । ପାଣିର ଲବଣତା ୧୫-୩୦ (ଚକ୍ଟ୍ରଗ୍ଧ) ଥିଲେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଭଲ ବଢ଼େ । ପରୀକ୍ଷା ଦ୍ୱାରା ଜଣାଯାଇଛି ଯେ, ବାଗ୍‌ଦା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପାଇଁ ପାଣିର ଲବଣତା ୧୫-୨୫ (ଚକ୍ଟ୍ରଗ୍ଧ) ଓ କଣ୍ଟାଳ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପାଇଁ ଲବଣତା ୨୦-୩୦ (ଚକ୍ଟ୍ରଗ୍ଧ) ରହିଲେ ଏମାନେ ଭଲ ବଢ଼ି ପାରନ୍ତି । ପୋଖରୀରେ ପାଣିର ଲବଣତା ଠିକ୍ ରଖିବା ପାଇଁ ଲୁଣ ପାଣି ସମୁଦ୍ରରୁ ପୋଖରୀ ଭିତରେ ପୁରାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବା ଦରକାର । ଏହାଦ୍ୱାରା ପାଣିର ଲବଣତା ଠିକ୍ ରହିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସାର ପାଣିଦ୍ୱାରା ଆସିଥାଏ ଓ ପାଣିର ମାହନ ବିଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ଗ୍ରୀଷ୍ମଦିନେ ଅଧିକ ଲବଣତା ଓ ବର୍ଷାଦିନେ ପ୍ରାୟ ମଧୁର ପାଣି ପୋଖରୀମାନଙ୍କରେ ହୋଇଥାଏ । ଯଦିଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ସାମାନ୍ୟ ଲବଣତାର ହ୍ରାସ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରନ୍ତି ତଥାପି ଏହି ଅସ୍ଥିରତା ବେଶିଦିନ ରହିଲେ ସବୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ମରିଯାଆନ୍ତି ଓ ଚାଷୀର ବହୁତ କ୍ଷତି ହୁଏ । ତେଣୁ ପାରିର ଲବଣତାର ଅସ୍ଥିରତା ବେଶି ହେବା ଭଲ ନୁହେଁ । ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ପାଣି ପରୀକ୍ଷା କରି ଏହାର ପ୍ରତିକାର କରିବାକୁ ପଡ଼େ । ଲବଣତା ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଲବଣତାର ମିଟର (ଝବକ୍ଷସଦ୍ଭକ୍ଟଜ୍ଞରଗ୍ଧରକ୍ସ) ଅଛି, ଏହାଦ୍ୱାରା କମ୍ ସମୟରେ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ ।
ପାଣିର ଅମ୍ଳଜାନ :
ପାଣି ସମସ୍ତ ଜୀବର ଆଧାର । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ତା\’ର ସମଗ୍ର ଜୀବନକାଳ ପାଣି ଭିତରେ ଅତବାହିତ କରେ । ପାଣି ସହିତ ମିଶି ରହିôତବା ଅମ୍ଳଜାନକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ନିଃଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦିତ କରେ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣିରେ ଅମ୍ଳଜାନର ଦ୍ରବଣ ୩.୫ ମିଲିଲିଟର ହେବା ଦରକାର । କିନ୍ତୁ ଅମ୍ଳଜାନ ୫-୭ ମିଲିଲିଟର/ ଲିଟର ରହିଲେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଭଲ ଭାବେ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଭଲ ରୁହେ । ଯଦି ପାଣିର ଅମ୍ଳଜାନ ଭାଗ ୩.୫ ମିଲିଲିଟରହ / ଲିଟରରୁ କମିଯାଏ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସାଧନ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଓ ଶେଷରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ସବୁ ମରିଯାଆନ୍ତି ଓ ସବୁ ଫସଲ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । ସାଧାରଣତଃ ପାଣିରେ କମ୍ ଅମ୍ଳଜାନ ପରିମାଣ ଓକାଳ ସମୟରେ (ସୂର୍ଯ୍ୟାଦୟ ପୂର୍ବରୁ) ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ । ଦିନରେ ପାଣିରେ ଥିବା ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ଫଟୋପ୍ଲାଂକଟନ୍ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ଖଶଦ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳଜାନ ଦେଇ ଅମ୍ଳଜାନ ତ୍ୟାଗ କରେ ଓ ଅମ୍ଳଜାନ ମାଛମାନଙ୍କର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ତେଣୁ ରାତିରେ ସମସ୍ତ ଅମ୍ଳଜାନ ମାଛମାନଙ୍କର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ତେଣୁ ରାତିରେ ସମସ୍ତ ଅମ୍ଳଜାନ, ମାଛ ସମେତ ସମସ୍ତ ପୋକଯୋକ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଆନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ପାଇଁ, ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଅଭାବ ହେତୁ ଏହି ସମୟରେ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦିତ ବନ୍ଦ ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ଅମ୍ଳଜାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ଅମ୍ଳଜାନ ଅଭାବରୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ଉପରକୁ ଆସିଯାଆନ୍ତି । ସେହି ସମୟରେ ପାଣିରେ ଅମ୍ଳଜାନ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଲୁଣିପାଣି ପୁରାଯାଏ କିମ୍ବା ପାଣି ଭିତରେ ପବନ ପୁରାଇବା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ବିଧେୟ ।
ତେଣୁ ପୋଖରୀରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ଛାଡ଼ିବା ପରଠାରୁ ପ୍ରତିଦିନ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପୂର୍ବରୁ ଚାରିପାଖଷର ବୁଲି ପୋଖରୀରେ ପାଣିର ଅବସ୍ଥା ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଚଲାବୁଲା ଓ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ନିଜର ରଖିବା ଦରକାର । ପାଣିର ଅମ୍ଳଜାନ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କିଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ । ପୋଖରୀରେ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ଗୋବର ଖତ ଓ ପିଡ଼ିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଦ୍ୱାରା କେତେକ ସମୟରେ ପାଣି ଗୋଳିଆ ହୋଇଯାଏ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ ପଡ଼େ । ସେହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭଲ ଓ ଅଧିକ ଅମ୍ଳଜାନ ଥିବା ପାଇଁ ଅଧେ ନିଷ୍କାସନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ପ୍ରଦୂଷଣ :
ଜଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଜୀବମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଦୂଷଣ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ପାଣି ଦୂଷିତ ହେଲେ ସମସ୍ତ ଜୀବନ ପୋଖରୀରେ ମରିଯାଆନ୍ତି, ପ୍ରଦୂଷଣ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରରେ ପାଣିକୁ ଆସିଥାଏ । ଭୌତିକ, ରାସାୟନିକ, ଜୈବିକ, ବିସ୍ଫୋରକ ଇତ୍ୟାଦି । ତେଣୁ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରି ଦୂଷିତ ଅବସଥାରୁ ପାଣିରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଦରକାର । ନର୍ଦ୍ଦମା ପାଣି, ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳର ଉଦ୍‌ବସ୍ତୁ, ଖଣି ଅଞ୍ଚଳର ଖାଦର ଇତ୍ୟାଦି ଯେପରି ପୋଖରୀ ନିକଟକୁ ନ ଆସେ ଓ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳର ପାଣି, ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ପୋଖରୀରେ ନ ପଶେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହି ପାହଣି ଦୂଷିତ ହେବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ଓ ସମସ୍ତ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ ରୁଗ୍‌ଣ ହୋଇ ମରିଯାଆନ୍ତି ।
୩. ମୃତ୍ତିକା :
ମୃତ୍ତିକାର ଅବସ୍ଥିତି ଅନେକତଃ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ମାଟିର ଗୁଣ ବା ମାନ ଉପରେ ସାଧାରଣତଃ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ନିର୍ଭରେ କରେ । ମାଟି କେବଳ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇଥାଏ ତା\’ ନୁହେଁ, ଏହାଦ୍ୱାରା ପାଣି ସଞ୍ôଚତ ହୋଇଥାଏ । ଯେଉଁ ମୃତ୍ତିକାର ଅଣୁ ଯେତେ ଛୋଟ, ଯେତେ ପରିମାଣରେ ରାସାୟନିକ ଓ ଜୈବିକ ଅଂଶଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ସେ ମୃତ୍ତିକା ସେତିକି ସମୃଦ୍ଧ ଓ ଉର୍ବର । ସାଧାରଣତଃ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମୃତ୍ତିକା ଦେଖାଯାଏ । ଯଥା – ବାଲିଆ, କାଦୁଆ, ପଟୁ, ବାଲି ଓ ପଙ୍କମିଶା ମାଟି, ବାଲିଆ କର୍ଦ୍ଦମାକ୍ତ ପଙ୍କମିଶା ମାଟି, ପଟୁ ମିଶା ମାଟି ଓ ସମାନ୍ୟ ବାଲି । ମୃତ୍ତିକାରେ ମାଟି ଭାଗ ଶତକଡ଼ା ୫୦ ଭାଗ ଥିଲେ ଏହା ଲାବ୍‌ଲାବ୍ ବଢ଼ିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ପୋଖରୀର ବନ୍ଧ ଓ ପାଣି ଧରି ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଅଧିକ ବାଲି ଥିବା ମାଟିରେ ଲାବ୍‌ଲାବ୍ ଭଲ ହୁଏ ନାହିଁ ଓ ବନ୍ଧ ତିଆରି କରିବାରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । କାରଣ ଏହା ବର୍ଷାଦିନେ ଧୋଇ ହୋଇ ପୋଖରୀକୁ ପୋତି ପକାଏ । ଯେଉଁ ମୃତ୍ତିକାରେ ଜୈବକାଂଶ (ଙକ୍ସଶବଦ୍ଭସମ ଉକ୍ଟଦ୍ଭଗ୍ଧରଦ୍ଭଗ୍ଧ) ଶତକଡ଼ା ୧୬ ଭାଗରୁ ଅଧିକ ଥାଏ, ସେଥିରେ ଲାବ୍‌ଲାବ୍ ଭଲହୁଏ । ଯଦି ଜୈବିକାଂଶ ମାଟିରେ ଶଡତକଡ଼ା ୮ ଭାଗରୁ କମ୍‌ଥାଏ, ଲାବ୍‌ଲାବ୍ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । ଏହା ଠିକ୍ କରିବା ପାଇଁ ଜୈବିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ବିଧେୟ । ସଲଫେଟ୍ ମୃତ୍ତିକା ପାଣିର ଅମ୍ଳଅଂଶକୁ ବଢ଼ାଇଦିଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ । ତେଣୁ ମାଟିର ପିଏଚ୍ ଯଦି ୬.୫ରୁ କମିଯାଏ, ତେବେ ଚୂନ ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ଏହା ଦୂରୀକରଣ କରାଯାଇଥାଏ ।
ପୋଖରୀକୁ ସବୁବେଳେ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନ ରଖିବା ଦରକାର । ପ୍ରତିବର୍ଷ ବର୍ଷାଋତୁ ପୂର୍ବରୁ ଚାରିପାଖ ହୁଡ଼ା ବନ୍ଧ ସବୁ ମାଟି ପକାଇ ମରାମତି କରିବା ଓ ହୁଡ଼ା ଉପରେ ମାଟି ପକାଇଲା ବେଳେ ଆଦୌ ତିଖ ରଖିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । କାରଣ ଏହାଦ୍ୱାରା ମାଟି ଧୋଇହୋଇ ପୋଖରୀକୁ ଶୀଘ୍ର ପୋତି ପକାଏ ।
।।. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ସଂଗ୍ରହ ପ୍ରଣାଳୀ ଓ ଜାତିକରଣ
ବୈଜ୍ଞାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷକୁ ସ୍ୱଳ୍ପ ବ୍ୟୟରେ ଲାଭଜନକ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଲାଳନପାଳନ ଉପରେ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଉଚିତ । ସାମୁଦ୍ରିକ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦାୟିତ୍ୱ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ଫାର୍ମ ଜଳରେ ରଖିବା ପୂର୍ବରୁ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦାୟିତ୍ୱ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ନିକ୍ଷେପ ନ କଲେ ବହୁ ପରିମାର ଯାଆଁଳ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ପାରିପାଶ୍ୱିର୍କ ଅବସ୍ଥାନ, ଜଳର ଲବଣତା, ଜଳର ଅମ୍ଳଜାନ ଓ ଧାତବଲବଣର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ନଷ୍ଟ ହେବାର ପ୍ରଧାନ କାରଣ । ସେଥିପାଇଁ ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ହଠାତ୍ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଳାଶୟରୁ କୃତ୍ରିମ ଜଳାଶୟକୁ ନେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ସେମାନଙ୍କୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଳାଶୟରୁ କୃତ୍ରିମ ଜଳାଶୟକୁ ନେବା ଉଚିତ । ଯେପରି ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ପ୍ରକାର କ୍ଷତି ହୋଇ ନଯାଏ, ବହୁ ପରିମାଣ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳଙ୍କର ବଞ୍ôଚବା ଓ ସୁସ୍ଥ ସବଳତା ଜମାକରଣ ଜଳାଶୟର ଦୈର୍ଘ୍ୟ, ପ୍ରସ୍ଥ ଓ ଗଭୀରତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜଳାଶୟ ରହିବା ଉଚିତ ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ସଂଗ୍ରହ ପ୍ରଣାଳୀ :
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରଣାଳୀଦ୍ୱାରା ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇପାରେ ।
୧. ନଡ଼ିଆ କତା, ଅଳିଆ ଘାସବୁଦା ବା ଝଙ୍କାଳିଆ ଝାଟି ଓ ନଡ଼ା ଗୋଛାଗୁଡ଼ିକୁ ସମୁଦ୍ର ନିକଟସ୍ଥ ହେନ୍ତାଳବଣରେ ବାଉଁଶ ପୋତି ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ, ଯେପରିକି ସେଗୁଡ଼ିକ ପାଣି ଭିତରେ ରହିବ । ସମୁଦ୍ର ଜୁଆର ଦ୍ୱାରା ଏହି ହେନ୍ତାଳବଣଟି ଜଳାଶୟ ପରି ଦିଶେ ଓ କିଛି କିଛି ଜାଗାରେ ଜଳ ରହିଥାଏ । ସମୁଦ୍ର ଜୁଆର ଦ୍ୱାରା ଭାସି ଆସୁଥିବା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜାତିଆ ମାଛ ଯାଆଁଳ ମଧ୍ୟ ଏହି ହେନ୍ତାଳବଣରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି । ବାଗ୍‌ଦା ଓ ଚାପଡ଼ା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଯାଆଁଳ ନଡ଼ିଆ କତା, ଘାସବୁଦା, ଝଟା ଓ ନଡ଼ା ଗୋଛାଗୁଡ଼ିକରେ ରହିଯାଆନ୍ତି । ପ୍ରାକ୍‌ୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପ୍ରକୃତି ହେତୁ ସେୁଗଡ଼ିକୁ ଉପରୋକ୍ତ ଉପାୟରେ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ ।
୨. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଲାଗି ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଜାଲ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ ବସାଜାଲ (ଝଷକ୍ଟକ୍ଟଗ୍ଧସଦ୍ଭଶ ଘରଗ୍ଧ) ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ଜାଲର ମୁହଁ ପାଖର ଲମ୍ବ ଦୁଇ ମିଟର, ଉଚ୍ଚତା ଷାଠିଏ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଓ ପାଶ୍ୱର୍ଦ୍ୱୟରେ ଲମ୍ବ ୨.୫ ମିଟରରୁ ୩ ମିଟର ଯାଏ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ବସାଜାଲର ଶେଷ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଜାଲରେ ନିର୍ମିତ ଖଣ୍ଡିଏ ଝୁଲାମୁଣି ଥାଏ । ସେହି ଝୁଲାମୁଣିରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମାଛ ଯାଆଁଳ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ସଂଗ୍ରହ କଲାବେଳେ ବସାଜାଲକୁ ଜୁଆରର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ବାନ୍ଧିଦେବା ଦରକାର । ତେଣୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ଜୁଆରର ସ୍ରୋତରେ ଭାସିଭାସି ଆସୁଥିବା ବେଳେ ଏହି ବସାଜାଲର ଶେଷ ପ୍ରାନ୍ତର ଝୁଲାମୁଣିରେ ଅଟକି ଯାଆନ୍ତି ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ସେଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ । ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକ ସଂଗ୍ରହ ହୋଇସାରିବା ପରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ । ଆଘାତ ପାଇଥିବ ଓ ଅଦରକାରୀ ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକ ସୁସ୍ଥସବଳ ଯାଆଁଳରୁ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ । ଆଘାତ ପାଇଥିବା ଓ ଅଦରକାରୀ ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ସୁସ୍ଥସବଳ ଯାଆଁଳରୁ ପୃଥକ୍ କରିଦିଆଯାଏ । ପୃଥକ୍ ହୋଇସାରିଲା ପରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ନର୍ସରୀ ଜଳାଶୟକୁ ନିଆଯାଏ । ସମାନ ଆକାରର ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ନର୍ସରୀ ଜଳାଶୟରେ ରଖିବା ଉଚିତ୍ । ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଳାଶୟରୁ କ୍ରମେ କ୍ରମେ କୃତ୍ରିମ ଜଳାଶୟରେ ଲାଳନପାଳନ କରାଯାଏ । ବ୍ୟବସାୟୀକୁ ଲାଭଜନକ କରିବାକୁ ହେଲେ କେବଳ ସୁସ୍ଥସବଳ ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ଜଳାଶୟକୁ ନେଇଯିବା ଉଚିତ ।
ପୃଥକୀକରଣ ଓ ଜାତିକରଣ :
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ସଂଗ୍ରହ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମାଛ ଯାଆଁଳ ମଧ୍ୟ ବସା ଜାଲରେ ସଂଗୃହୀତ ୋଇଥାଏ । ସେ ସମସ୍ତ ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ଚାରିକୋଣିଆ ବନ୍ଧା ଜାଲ (ଐବକ୍ଟ୍ରକ୍ଟ୍ରବ) ଭିତରେ ରଖାଯାଇ ସେହି ଜଳରେ ରଖାଯାଏ । ତା ଭିତରୁ ମଇଳା ଓ ଅନାବନା ପଦାର୍ଥ ସହିତ ମାଛ ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଚାରାରୁ ପୃଥକ କରାଯାଏ । ସେହି ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଚାରା ମଧ୍ୟରେ ବାଗ୍‌ଦା ଧଳା (ଚାପଡ଼ା), ହନି (ଗରଗ୍ଧବକ୍ଟ୍ରରଦ୍ଭବରଙ୍କଗ୍ଦ ଜ୍ଞକ୍ଟଦ୍ଭକ୍ଟମରକ୍ସଙ୍କଗ୍ଦ) ଚେନି (ଗ. ଭକ୍ସରଙ୍ଖସମକ୍ଟକ୍ସଦ୍ଭସଗ୍ଦ) ଆଦି ଯାଆଁଳଗୁଡ଼ିକ ଥାଏ । ଓଡ଼ିଶାରେ ବହୁଳ ପରିମାଣର ବାଗ୍‌ଦା ଓ ଚାପଡ଼ା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ଏ ଦୁଇଟିର ଜାତିକରଣ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଉଛି ।
ବାଗ୍‌ଦା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି :
ଏହା ଦେଖିବାକୁ ଧୂସର କାଠି ଭଳି । ଏହାର ତଳ ପାଶ୍ୱର୍ରେ ଗୋଟିଏ ସରୁ ନାଲିଗାର ଥାଏ । ଆଖିର ଡେମ୍ଫ (ରଚ୍ଚର ଗ୍ଦଗ୍ଧବକ୍ଷଳ) ସରୁ ଅଟେ । ଏହା ଷଷ୍ଠ ଅବୟବ ଓ ଟେନ୍‌ସନ୍‌ରେ ବହୁତ ଗୁଡ଼ିଏ ଧୂସର ନାଲିରଙ୍ଗର ବର୍ଣ୍ଣକଣା ଥାଏ । ଏହି ଯାଆଁଳ ୨୦ ମି.ମି. ଲମ୍ବ ହୋଇଗଲେ ଜଳାଶୟ ପାରିପାଶ୍ୱର୍ିକ ଅବସ୍ଥାନ ନେଇ ଦେହର ରଙ୍ଗ ଗୋଲାପି କିମ୍ବା ନେଳିଆ ହୋଇଥାଏ ।
ଚାପଡ଼ା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାରା :
ଏହାର ଦେହ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଅଟେ । ଆଖି ଡମ୍ଫ ମୋଟା ଓ ଢିମା ଢିମା ଆଖି ଥାଏ । ନାକଦଣ୍ଡି (ଜକ୍ଟଗ୍ଦଗ୍ଧକ୍ସଙ୍କଜ୍ଞ) ଆଖି ଡେମ୍ଫଠାରୁ ଲମ୍ବା ଏବଂ ରୋଷ୍ଟ୍ରମର ଦୁଇ ପାଶ୍ୱର୍କୁ ଦା ଭଳି ଛୋଟ ଛୋଟ କଣ୍ଟା ଥାଏ । ରୋଷ୍ଟ୍ରମର ଅଗ୍ରଭାଗ ଲାଲ ରଙ୍ଗ ଅଟେ । ଷଷ୍ଠ ଅବୟବ ଓ ଟେଲସନ୍‌ରେ ଅଳ୍ପ ବର୍ଣ୍ଣକଣା ଥାଏ ।
ଭୋଦେଇ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ମିଶ୍ରିତ ସଘନ ମାଛ ଚାଷ :
ଓଡ଼ିଶାରେ ମାଛ ଚାଷ ବହୁ ପୁରାତନ କାଳରୁ ପ୍ରଚଳିତ । ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲା ବିଶେଷତଃ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକଗଡ଼ିଆ ପୋଖରୀ ରହିଅଛି । ବର୍ଷାଦିନେ ନଦୀରୁ ମାଛ ଯାଆଁଳ ଆଣି ଏହି ଗଡ଼ିଆ ପୋଖରୀରେ ଛଡ଼ାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଚିରାଚରିତ ପ୍ରଣାଳୀରେ ମାଛଚାଷ ସେତେଟା ଲାଭଜନକ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ମାଛଚାଷକୁ ଲାଭଜନକ କରିବାକୁ ହେଲେ, ଅନେକ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ଯଥା – ଜଳାଶୟ ଗଠନ, ମୃତ୍ତିକା, ଜଳଯୋଗାଣ, ଜାତିଆ ଯାଆଁଳ, ସାର ପ୍ରୟୋଗ, ରୋଗ ନିବାରଣ ଓ ଫାର୍ମ ପରିଚାଳନା ସବର୍ତ୍ତମାନ ସଘନ ମିଶ୍ରିତ ମାଛଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ ଦ୍ୱାରା ହେକ୍ଟର ପିଛା ୫୦୦୦-୧୦୦୦୦ କି.ଗ୍ରା. ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭବ । ଏହି ସଘନ ମାଛଚାଷ ସଙେ୍‌ଗସଙ୍ଗେ ଭୋଦେଇ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି (ଗବମକ୍ସକ୍ଟଭକ୍ସବମରସଙ୍କଜ୍ଞ କ୍ସକ୍ଟଗ୍ଦରଦ୍ଭଭରକ୍ସଶ) ଓ (ଗ. ଗବଗ୍ଧମକ୍ଟକ୍ଷଜ୍ଞଗ୍ଦକ୍ଟଦ୍ଭ) ଚାଷ ସମ୍ଭବ କରାଯାଇ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲାଣି । ଏହି ନୂତନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ମାଛଚାଷ ସମ୍ପର୍କରେ କେତେକ ଜ୍ଞାତବ୍ୟ ତଥ୍ୟ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।
୧. ପୋଖରୀରେ ଥିବା ଉର୍ବର ମାଟିରୁ ସାରାଂଶ ଆହରଣ କରି ପାଣିରେ ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ଯାହାକୁ ପ୍ଲାକଣ୍ଟନ୍ କୁହାଯାଏ । ମାଛମାନେ ଏହାକୁ ଖାଇ ବଢ଼ନ୍ତି ।
୨. ମାଛ ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପୋଖରୀରେ ଥିବା ଜଳର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରୁ ଖାଦ୍ୟ ଆହରଣ କରିଥାନ୍ତି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି, ମିରିକାଳୀ ଓ କମନକାର୍ପ ଜଳର ନିମ୍ନ ସ୍ତରରୁ ଖାଦ୍ୟ ଆହରଣ କରନ୍ତି । ରୋହିମାଛ ପାଣିର ମଝି ସ୍ତରରୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାଏ । ଭାକୁର ଓ ସିଲଭର କାର୍ପ ଜଳର ଉପର ସ୍ତରରୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାଏ । ତେଣୁ ପୋଖରୀ ରେ ଜଳର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଥିବା ଖାଦ୍ୟର ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନିଯୋଗ ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ଉପରୋକ୍ତ ମାଛ ଯାଆଁଳ ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ଛାଡ଼ିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
୩. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଆ ଦଳ ଥିବା ପୋଖରୀରେ ଗ୍ରାସକାର୍ପ ଚାଷ କଲେ, ଗ୍ରାସକାର୍ପ ଉକ୍ତ ଦଳ ଭକ୍ଷଣ କରି ବଢ଼ିପାରେ ଓ ପୋଖରୀକୁ ଦଳମୁକ୍ତ କରେ ।
୪. ମାଛ ଯାଆଁଳ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳ ପରିମାଣ ହେକ୍ଟର ପିଛା କେତେ ରଖାଗଲେ, ପୋଖରୀ ଦଳର ସମସ୍ତ ସ୍ତରର ଥିବା ଖାଦ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗ ହେବ ତାହା ମଧ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯିବା ଦରକାର ।
୫. ସିଲଭର୍ କାର୍ପର ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟ ଫାଇଟୋ ପ୍ଲାଙ୍କଟନ୍ । ତେଣୁ ଦେଶୀ ମାଛ ଓ ଭୋଦୁଆ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିଦେଶୀ ମାଛ ମିଶାଇ ଚାଷ କଲେ ଅଧିକ ଲାଭଦାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
୬. ଜଳରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଉଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ମାଛ ଓ ଚିଙ୍‌ଗୁଡ଼ି ନିମନ୍ତେ ଯଥେଷ୍ଟ ହେଉ ନଥିବାରୁ, ସେମାନଙ୍କୁ ବାଦାମ ପିଡ଼ିଆ ଓ କାଣ୍ଡିଆ କୁଣ୍ଡା ଖାଦ୍ର ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।
୭. କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରି ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ମାଛ ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଶୀଘ୍ର ବଢ଼ିବା ନିମନ୍ତେ ଅଧିକ ଓ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣ ଖାଦ୍ୟ ପୋଖରୀରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
୮. ଜୈବିକ ଓ ରାସାନୟିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । ଏହାଦ୍ୱାରା ମାଛ ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ପାଇବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଜଳ ଓ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ବଜାୟ ରହେ ।
ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ :
୧. ଯାଆଁଳ ଛାଡ଼ିବା ପୂର୍ବରୁ, ଜଳ ନିରାକରଣ, ଶିକାରି ଓ ଅଦରକାରୀ ମାଛ ନିରାକରଣ କରାଯିବା ଉଚି । ଭସାଦଳ, ବୁଡ଼ାଦଳ କିମ୍ବା ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱଗାମୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ଲୋକ ଲଗାଇ ପରିଷ୍କାର କରାଯାଇପାରେ । ଯେଉଁ ପୋଖରୀରେ ଦଳ ଖୁବ୍ ବେଶୀ, ପୋଖରୀ ଶୁଖାଇ ଦଳକୁ ମୂଳ ସହିତ ଉତ୍ପାଟନ କରିବା ଦରକାର । ଆବଶ୍ୟକତା ସ୍ଥଳେ ମତ୍ସ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେଇ ଦଳ ମାରିବା ପାଇଁ ରାସାୟନିକ ଔଷଧ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ । ପୋଖରୀରେ ଶିକାରି ମାଛଗୁଡ଼ିକୁ ବାରମ୍ବାର ଜାଲ କି୍‌ବା ମହୁଲ ପିଡ଼ିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରି ମାରିଦେବା ଉଚିତ । ତେଣୁ ଯାଆଁଳ ଛାଡ଼ିବାପୂର୍ବରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଦଳ ଓ ମାଟି ପରୀକ୍ଷା କରି, ଯାଆଁଳ ଛାଡ଼ିବା ଉପଯୁକ୍ତ ହେଲେ, ଯାଆଁଳ ଛଡ଼ାଯାଏ ।
୨. ପୋଖରୀରେ ଅନ୍ତତଃ ୫-୬ ଫୁଟ ପାଣି ରହିବା ଦରକାର । ପୋଖରୀ ଜଳ କ୍ଷାର ଥିଲେ, ମାଛ ଭଲ ବଢ଼ନ୍ତି । ଅମ୍ଳଯୁକ୍ତ ଜଳରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପରିମାଣର ଚୂନ ଦେଇ ଜଳ କ୍ଷାର କରାଯାଏ ।
୩. ପାଣି ଓ ମାଟି ପରୀକ୍ଷା ଦ୍ୱାରା ପୋଖରୀ ମାଛ ଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ କି ନୁହେଁ ତାହା ଜଣାପଡ଼େ । ତେଣୁ ପୋଖରୀର ଉର୍ବରତା ନିମନ୍ତେ ଜୈବିକ ଓ ରାସାୟନିକ ସାର ଆବଶ୍ୟକ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
୪. ପୋଖରୀରେ ଅତ୍ୟଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଫାଇଟୋପ୍ଲାଙ୍କଟନ୍ ବା ଦଳ ହେଲେ, ଅମ୍ଳଜାନ ଅଭାବ ହୁଏ ଓ ମାଛମାନଙ୍କର କ୍ଷତି ଘଟାଏ । ତେଣୁ ପୋଖଣୀ ଜଳରେ ଅମ୍ଳଜାନର ପରିମାଣ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ପିଛା ୭-୮ ମିଲିଲିଟର ରହିଲେ ମାଛ ଭଲ ବଢ଼ନ୍ତି
୫. ଆବଶ୍ୟକ ପରିମାଣର ଦରକାରୀ ମାଛ ଯାଆଁଳ ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାରା ଛଡ଼ାଯାଇ ଲାଳନପାଳନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ଲାଭଜନକ ହୋଇଥାଏ ।
୬. ପୋଖରୀରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ, ସୂର୍ଯ୍ୟରଶ୍ମି ପଡ଼ିବା ଆବଶ୍ୟକ । ତେଣୁ ପୋଖରୀ ବନ୍ଧରେ ବଡ଼ବଡ଼ ଗଛ ନ ରହିବା ଉଚିତ ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପାଇଁ କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଓ ତାହାର ପୁଷ୍ଟିକରଣ
ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବଡ଼ ଆକାରର ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ଚାଷୀର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପାଇଁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କୁ ସୁଷମ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହା ମନେ ରଖିବା ଉଚିତ ଯେ କେବଳ ଆବଶ୍ୟକ ମୁତାବକ କିମବା ତାଠାରୁ ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇଦେଲେ ଆଶାଜନକହ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଅମଳ କରିହେବ ନାହିଁ । ବରଂ ଚାଷର ସମୟକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ହେବ ଓ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିବା ଖାଦ୍ୟର ଯେପରି ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନିଯୋଗ ହୁଏ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଉଚିତ ।
ଖାଦ୍ୟ-
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍ୟ ଦରକାର କରିଥାନ୍ତି । ଯଥା ପ୍ରାକୃତିକ ଓ କୃତ୍ରିମ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମ।।ନେ ପୋଖରୀର ତଳ ଅଂଶରେ ରହନ୍ତି ଓ ପ୍ରାୟ ସବୁ ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତି । ସେଠାରେ ଥିବା ଛୋଟଛୋଟ ପୋକ, ଶିଉଳି ଓ ଜୀବଜନ୍ତୁମାନଙ୍କର ପଚାସଢ଼ା ଅଂଶ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ମିଳେ ନାହିଁ । ସାର, ଗୋବର ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟର ମାନ ବଢ଼ାଯାଏ । କଞ୍ଚା ଗୋବର, ସୁପର ଓ ୟୁରିଆ ଇତ୍ୟାଦି ପୋଖରୀରେ ପକାଯାଏ । ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ଦ୍ୱାରା ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଖାଦ୍ୟର ମାନ ସମ୍ପୂର୍ଣର୍ ରୂପେ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରେନାହିଁ । ତେଣୁ ଅନୁପରୂକ ଖାଦ୍ୟ ଦେବାକୁ ହୁଏ । ଅନୁପୂରକ ଖାଦ୍ୟର ମୂଲ୍ୟ ଅଧିକ । ତେଣୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ଓ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ପରେ ଯେଉଁ ଅଭାବ ଦେଖାଯାଏ ତାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଅନୁପୂରକ ଖଶଦ୍ୟର ପରିମାଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ ହୁଏ ।
ନିମ୍ନଲିଖିତ ମାନଦଣ୍ଡ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ଅନୁପୂରକ ଖାଦ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ ହେବ ।
୧. ଏହାକୁ ଅତି ସୁବିଧାରେ ଓ ସହଜରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଖାଇପାରିବା ଦରକାର ।
୨. ଏହାର ରୂପାନ୍ତର ଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ଶକ୍ତି ମିଳିବା ଦରକାର ।
୩. ଏହା ସୁଲଭ ମୂଲ୍ୟରେ ମିଳିବା ଉଚିତ । ସାଧାରଣତଃ ଏହି ଅନୁପୂରକ ଓ କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ କୃଷି ଉପଜାତ କିମ୍ବା ମତ୍ସ୍ୟ ଉପଜାତରୁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଖାଦ୍ୟରେ ଶତକଡ଼ା ୧୮ରୁ ୨୦ ଭାଗ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ରହିବା ବିଧେୟ । କିନ୍ତୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଖାଦ୍ୟରେ ଶତକଡ଼ା ୪୦ରୁ ୫୦ ଭାଗ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଥିଲେ ଅଧିକ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇଥାଏ ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଖାଦ୍ୟର ପ୍ରକାର ଭେଦ
୧. ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ଯଥା – ପୋଖରୀରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଲାବ୍‌ଲାବ୍ ଦଳ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାସମାନ ଅଣୁଜୀବ ଏବଂ ପ୍ଲାଙ୍କଟନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ।
୨. ଜୀବନ୍ତ ଓ ପ୍ରସ୍ତୁତ (ଟଦ୍ଭକ୍ଟ୍ରକ୍ସକ୍ଟମରଗ୍ଦଗ୍ଦରୟ) ହୋଇ ନଥିବା ପଦାର୍ଥ ଯଥା – ଶାମୁକା, ଗେଣ୍ଡା, ମାଂସ ଇତ୍ୟାଦି । ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟକୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ ମିଳେ ଓ ବର୍ଷସାରା ଆବଶ୍ୟକ ପରିମାଣରେ ମିଳେ ନାହିଁ ।
୩. ଶୁଖିଲା ଗୁଳା (ଚରକ୍ଷକ୍ଷରଗ୍ଧସଗ୍ଦରୟ) ହୋଇଥିବା ଖାଦ୍ୟ – ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ବ୍ୟତୀତ କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ଦେବାର ପ୍ରଧାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି କରିବା, ଏଥି ସହିତ ଏହି ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ତା ଓ ସୁବିଧାରେ ମିଳୁଥିବ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଚାଷୀ ଅଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚ କରି ଉତ୍କୃଷ୍ଣ ଧରଣର ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଉତ୍ପାଦନ କରିପାରିବ ।
ଉପରୋକ୍ତ ଶୁଖିଲା ଗୁଳା କରାଯାଇଥିବା ଖାଦ୍ୟରେ ଶର୍କରା, ପ୍ରୋଟିନ୍‌, ତୈଳଜାତୀୟ ଉପାଦାନ, ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ, ଭିଟାମିନ୍ ରହିବା ଉଚିତ । ତତ୍‌ଦ୍ୱାରା ବୃଦ୍ଧି ହାରକୁ ବଢ଼ାଯାଇପାରିବ । ଶର୍କରା ଜାତୀୟ ଉପାଦାନ ଟାପିଓକା ଗୁଣ୍ଡରୁ ମିଳିଥାଏ । ଏହା ସହଜରେ ଅନ୍ୟ ଉପାଦାନ ସହିତ ମିଶିପାରେ ଓ ଅତି କମ୍ ଦାମ୍‌ରେ ମିଳେ । ଧାନ କୁଣ୍ଡା ଓ ଗହମ ଚୋକଡ଼ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଏ । କୁଣ୍ଡା, ବାଦାମ ପିଡ଼ିଆ, ମାଛଗୁଣ୍ଡ, ଚୋକଡ଼ ଗୁଣ୍ଡକୁ ୪୦:୨୦:୩୦:୧୦ ଅନୁପାତରେ ମିଶାଇ ଗୁଳା କରି ଏହି ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କରାଯାଏ ।
କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ :
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷରୁ ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କୁ କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଉଚିତ । ଏହି ଖାଦ୍ୟକୁ ଗୁଳା ଆକାରରେ ତିଆରି କରାଯାଏ । କାରଣ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ର ଖାଦ୍ୟକୁ ଧରି ଖାଇଥାଏ । ଉପଯୁକ୍ତ ପରିମାଣର ଦାନାଗୁଡ଼ିକ ପାଣିରେ ମିଶାଇ ଏକ ମିଶ୍ରଣ ତିଆରି କରାଯାଏ । ଏହି ମିଶ୍ରଣକୁ ଏକ ଗୁଳା କରିବା ଯନ୍ତ୍ରରେ ପକାଯାଏ । ସେହି କଣାଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟାସ ୩ ସେ.ମି. ହେବା ଉଚି । ଏଗୁଡ଼ିକ ୩ରୁ ୫ ମି.ମି.ଲମ୍ବା ବିଶିଷ୍ଟ ଖଣ୍ଡ ଆକାରରେ ଏକ ଏନାମେଲ୍ କିମ୍ବା ଷ୍ଟିଲ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ଉପରେ ୭୦ଂ ସେଣ୍ଟିଗ୍ରେଡ୍ ଉତ୍ତାପରେ ଓଭନ୍ ଦ୍ୱାରା ଶୁଖାଯାଏ । ଏହି ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଖରାରେ ମଧ୍ୟ ଶୁଖାଯାଇପାରିବ । ଏହି ଲମ୍ବା ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ ଅଟେ ।
ଯଦି ଏହି ଖାଦ୍ୟ ସୁବିଧାରେ ଓ ଶସ୍ତାରେ ମିଳୁ ନଥାଏ, ତେବେ ଚାଷୀମାନେ ନିଜ ଘରେ ଏ ପ୍ରକାର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରିବେ । ଏଥିପାଇଁ ହସ୍ତଚାଳିତ (ଋଙ୍ଘଗ୍ଧକ୍ସଙ୍କଗ୍ଦସକ୍ଟଦ୍ଭ ଏବୟଶରଗ୍ଧଗ୍ଦ) ଯନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ସହଜରେ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ି ଯାଉଥିବ ଏବଂ ଅତି କମ୍‌ରେ ୩/୪ ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବହାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେହିପରି ରହିଥିବା ଉଚିତ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଲାର୍ଭା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏହି ଧରଣଣ ଛୋଟଛୋଟ ଗୁଳା ତିଆରି କରାଯାଇପାରେ ।
ଏହି ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କଲାବେଳେ ଭିଟାମିନ୍ ଓ ଧାତବ ପଦାର୍ଥ ମିଶାଯାଇପାରେ ।
କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ ପ୍ରଣାଳୀ :
ଅଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ଚାଷର ପ୍ରାକୃତିକ ଖାଦ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ । କିନ୍ତୁ ସଘନ ଚାଷର କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଦୈନିକ ସନ୍ଧ୍ୟା ପୂର୍ବରୁ ଖାଦ୍ୟ ସାଙ୍ଗରେ ଗେଣ୍ଡା ବା ଶାମୁକା ମାଂସକୁ ଛେଚି କିମ୍ବା ସରୁସରୁ କାଟି ମିଶାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ । ପ୍ରଥମ ଦୁଇ ସପ୍ତାହ ପାଇଁ ଦୈନିକ ଶରୀର ଓଜନର ଶତକଡ଼ା ୨୦ ଭାଗ ଲେଖାଏଁ ଓ ପରେ ଶତକଡ଼ା ୧୦ ଭାଗ ଲେଖାଏଁ ଦିଆଯାଏ । ପ୍ରଥମ ଦୁଇ ସପ୍ତାହ ପରେ ପ୍ରତି ସପ୍ତାହରେ ୬ ଭାଗ କମ୍ କରି ୧୦ ଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖସିବାକୁ ହୁଏ ।
ଶୁଖିଲା ଗୁଳା ଖଶଦ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୈନିକ ଶରୀର ଓଜନର ଶତକଡ଼ା ୧୦ ଭାଗ ଏକ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦିଆଯାଏ । ତାପରେ ପ୍ରତି ୨ସପ୍ତାହରେ ଶତକଡ଼ା ଏକ ଭାଗ କମ୍ କରି ଶତକଡ଼ା ୫ ଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମାଇ ଦିଆଯାଏ ଓ ଅମଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତିଦିନ ଶରୀର ଓଜନ ଶତକଡ଼ା ୫ ଭାଗ ଲେଖାଁଏ ଦିଆଯାଏ । ସମୁଦାୟ ଖାଦ୍ୟକୁ ସକାଳ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଦୁଇଭାଗ କରିଦେବା ଉଚିତ ।
କୁଣ୍ଡା, ଚିନାବାଦାମ ପିଡ଼ିଆ, ମାଛଗୁଣ୍ଡ ଓ ଚୋକଡ଼ ଗୁଣ୍ଡକୁ ୪୦:୨୦:୩୦:୧୦ ଅନୁପାତରେ ପାଣିରେ ଚକଟି ୪ । ୫ଟି ପାତ୍ରରେ ରଖି ପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇ ଦେଲେ ଏ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇହେବ । ଖାଦ୍ୟ ସରିଛି କି ନାହିଁ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଖାଦ୍ୟ ବଳକା ରହିଲେ ଖାଦ୍ୟର ପରିମାଣ କମାଇ ଦେଇପାରିବେ । ଚିଲିକାରେ ବର୍ଷାଦିନେ ମିଳୁଥିବା \”ଶ୍ରୀଧର\’ ଗୁଣ୍ଡ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପୋକକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ଜୈବିକ ଖାଦ୍ୟ ସହ ମିଶାଇ ଚକଟି ଖାଇବାକୁ ଦେଇପାରନ୍ତି ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ରୋଗ, ତାହାର ନିରାକରଣ ଓ ପ୍ରତିକାର
ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିମାନେ ରୋଗର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି । ତେଣୁ ଚାଷୀ ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଉଚିତ ।
ଖାଦ୍ୟ –
୧. ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।
୨. ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଉଚିତ ।
୩. ସବୁଦିନେ ସମପରିମାଣର ଖାଦ୍ୟ ଦେବା ଦରକାର ।
ପାଣ୍ଠି –
୧. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ କରାହେଉଥିବା ପୋଖରୀର ପାଣି ବିଶୁଦ୍ଧ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
୨. କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ଜଳ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୁଏ । ଥରକୁ ଥର ପାଣିକୁ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ହୋଇଥାଏ ।
୧. ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ୱାରା ।
୨. ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ୱାରା ।
ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ-
୧. ଶରୀରର ରଙ୍ଗ ଫିକା ପଡ଼ିଯାଏ ।
୨. ଉପର ଖୋଳପା ନରମ ହୋଇଯାଏ ।
୩. ମାଂସପେଶୀ ଶିଥିଳ ହୁଏ ।
୪. ଚାଲିଚଳନରେ ଚଞ୍ଚଳତା ହ୍ରାସ ହୁଏ ।
୫. ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଖୋଳପା ଚାଡ଼େ ନାହିଁ ।
ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ରୋଗ
୧. ଜୀବାଣୁଜନିତ ରୋଗ ।
୨. ସୂତାପରି ପଦାର୍ଥ ଥିବା ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ରୋଗ ।
୩. ଧୂସର ଦାଗ ରୋଗ ।
୪. କବକ ଆକ୍ରମଣ ଜନିତ ରୋଗ ।
୫. ଭୂତାଣୁ ଜନିତ ରୋଗ ।
୬. ପରଜୀବୀ ଓ ଶୈବାଳ ଆକ୍ରମଣ ଜନିତ ରୋଗ ।
ଅଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ରୋଗ
୧. ଅସାବଧାନତା ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଅବସ୍ଥା ।
୨. ପାରିପାଶ୍ୱିର୍କ ଅବସ୍ଥାର ହଠାତ୍ ରାସାୟନିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ।
୩. ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ପୋଖରୀରେ କୌଣସି ବାଷ୍ପର ପରିମାଣ ଅତ୍ୟଧିକ ହେଲେ ଗ୍ୟାସ୍ ବଲବ୍ ରୋଗ ହୁଏ ।
ଚିକିତ୍ସା :
ରୋଗଗୁଡ଼ିକର ଚିକିତ୍ସା ଏହିପରି କରାଯାଇପାରେ ।
୧. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପାଇଁ ଔଷଧ ଦିଆ ହୋଇଥିବା ପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିବାକୁ ହେବ ।
୨. ଇଞ୍ଜେକ୍‌ସନ୍ ଦେବା ଦରକାର ।
୩. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଦ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର ଦରକାର ।
ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ରୋଗ :
ଏହି ରୋଗ ଭିବ୍ରିଓ (ଠସଭକ୍ସସକ୍ଟ), ସୁତୋମୋନାସ (ଚଗ୍ଦରଙ୍କୟକ୍ଟଜ୍ଞଦ୍ଭବଗ୍ଦ), ଏରୋମୋନାସ (ଇରକ୍ସକ୍ଟଜ୍ଞକ୍ଟଦ୍ଭବଗ୍ଦ) ଭଳି ଜୀବାଣୁ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଲାଲ ରଙ୍ଗର ଦାଗ ସବୁଲାର୍ଭାର ଉପର ଭାଗରେ ଦେଖାଯାଏ । ତନ୍ତୁବା ସୂତା ଭଳିପଦାର୍ଥ ଥିବା ଜୀବାଣୁ (ୠସକ୍ଷବଜ୍ଞରଦ୍ଭଗ୍ଧକ୍ଟଙ୍କଗ୍ଦ) ସବୁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଲାର୍ଭା ତଥା ବଡ଼ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଗୋଡ଼ଗୁଡ଼ିକୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ପହଁରିବାରେ ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଧୂସର ଦାଗ ରୋଗ ଭିବ୍ରିଓ ଜୀବାଣୁ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ । ନେକ୍ରୋଟିକ୍ ନାମକ ରୋଗ ମାଂସପେଶୀର ତନ୍ତୁରେ ଦେଖାଦିଏ । ଏହା ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ହୋଇପାରେ ଅଥବା ଜଳର ଉପରେ ହଠାତ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଲବଣ ପରିମାଣର ପରିବର୍ତ୍ତନ କିମ୍ବା ଅମ୍ଳଗୁଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ ।
ଚକିତ୍ସା –
୧. ଅକ୍‌ସିଟେଟ୍ରାସାଇକ୍ଲିନ୍ ଦିନକୁ ଦିନ ୧୦୦ କି.ଗ୍ରା. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପାଇଁ ୭୫ ଗ୍ରାମ ଲେଖାଏଁ ୫ରୁ ୧୦ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ।
୨. ଏରିଥ୍ରୋମାଇସିନ୍ ଦିନକୁ ପ୍ରତି ୧୦୦ କି.ଗ୍ରା. ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପାଇଁ ୧୦ ଗ୍ରାମ୍ ଲେଖାଏଁ ଦିନେ କିମ୍ବା ଦୁଇଦିନ ଅନ୍ତରରେ ୧୦ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ।
କବକ ଜନିତ ରୋଗ (ୠଙ୍କଦ୍ଭଶବକ୍ଷ ଊସଗ୍ଦରବଗ୍ଦର)
ଏହି ରୋଗଗୁଡ଼ିକ ଲାଗେନିଡିଅମ୍ (ଖବଶରଦ୍ଭସୟସଙ୍କଜ୍ଞ), ହାଇପ୍ଲିଥସ୍ (ଐବକ୍ଷସକ୍ଟ୍ରକ୍ଷସଗ୍ଧଷଙ୍କଗ୍ଦ), ସିଲିଫିଡିଅମ୍ (ଉସକ୍ଷକ୍ଷସକ୍ଟ୍ରସୟସଙ୍କଜ୍ଞ), ଇତ୍ୟାଦି ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ । ମାତ୍ର ବଡ଼ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ଫୁସାରିଅମ୍ (ୠଙ୍କଗ୍ଦବକ୍ସସଙ୍କଜ୍ଞ) ନାମକ କବକ ଆକ୍ରମଣରେ \”କଳା ଗାଲିସି ରୋଗ\’ ହୋଇଥାଏ । ୬୭ ମି.ଗ୍ର।।. ମାଟାକାଇଟ୍ ଗ୍ରୀନ୍ (ଜ୍ଞବଗ୍ଧବମଷସଗ୍ଧର ଶକ୍ସରରଦ୍ଭ) ଏକ ଲିଟର ପାଣିରେ ମିଶାଇ ଏହି ପାଣିରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ଦିନକୁ ଏକ ମିନିଟ୍ ପାଇଁ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିଲେ ଏହି ରୋଗ ଭଲ ହୋଇଥାଏ ।
ପରଜୀବ ଜନିତ ରୋଗ (ଚବକ୍ସବଗ୍ଦସଗ୍ଧର ୟସଗ୍ଦରବଗ୍ଦର)
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଲାର୍ଭାରେ ରୋଗ କରୁଥିବା ପରଜୀବଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଭର୍ଟିସେଲା (ଠରକ୍ସଗ୍ଧସମରକ୍ଷକ୍ଷବ), ନିମୋଟୋଡସ୍ (ଘରଜ୍ଞବଗ୍ଧକ୍ଟୟରଗ୍ଦ), ଜୁଥାମ୍‌ନିଅମ୍ (ତକ୍ଟକ୍ଟଗ୍ଧଷବଜ୍ଞସଦ୍ଭଙ୍କଜ୍ଞ) ଇତ୍ୟାଦି । ବଡ଼ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିରେ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ପରଜୀବୀଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ଜୁଥାମନିଅମ୍‌, ଯୋଗ (ଖରରମଷରଗ୍ଦ), ବରନକଲ୍ (ଈବକ୍ସଦ୍ଭବମକ୍ଷରଗ୍ଦ), ଟ୍ରେମାଟୋଡସ୍ (ଞକ୍ସରଜ୍ଞବଗ୍ଧକ୍ଟୟରଗ୍ଦ), ସେସ୍‌ଟୋଡସ୍ (ଉରଗ୍ଦଗ୍ଧକ୍ଟୟରଗ୍ଦ), ଗୋଲକୃମି (ଜକ୍ଟଙ୍କଦ୍ଭୟ ଙ୍ଗକ୍ଟକ୍ସଜ୍ଞ) ଇତ୍ୟାଦି ।
ଚିକିତ୍ସା : (୧) ୦.୧ ମି.ଗ୍ରା. ପ୍ରୋମେକ୍ସ (ଚକ୍ସକ୍ଟଜ୍ଞରଙ୍ଘ) ଏକ ଲିଟର ପାଣିାରେ ମିଶାଇ ଏହି ପାହଣିରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ବହୁତ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିବା ଦରକାର ।
(୨) ୧୦-୨୦ ପି.ପି.ଏମ୍ ନେଗୋରଭନ୍ (ଘରଶକ୍ଟକ୍ସଙ୍ଖକ୍ଟଦ୍ଭ) ମିଶ୍ରଣରେ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଡ଼ାଇ ରଖିବା ଦରକାର । ପାଳନ କେନ୍ଦ୍ରରେ କାଲ୍‌ସିୟମ୍ ଅଭାବରୁ କିମ୍ବା କାଲ୍‌ସିୟମ୍ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣରେ ବାଧା ଯୋଗୁଁ ନରମ ଖୋଳପା ରୋଗ ହୋଇଥାଏ ।
ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ଖାଦ୍ୟରେ ଶର୍କରା ପ୍ରୋଟିନ୍ ଲିପିଡ୍ ଧାତବ ପଦାର୍ଥ ଓ ଭିଟାମିନ୍ ରହିବା ଉଚିତ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଦ୍ୟରେ ଶତକଡ଼ା ୪୦ ଭାଗ ପ୍ରୋଟିନ୍ ରହିବା ଉଚିତ । ଏହାର ଅଭାବରେ ଶରୀର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଭଲ ହୁଏନାହିଁ ।
ଲିପିଡ୍ (ଖସକ୍ଟ୍ରସୟ) ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଥାଏ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପାଇଁ ଷ୍ଟେରଲ୍‌, ଫସ୍‌ଫୋଲିପିଡ୍ ଓ ଫେଟି ଏସିଡ୍ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ଏସେନ୍‌ସିଆଲ୍ ଫେଟି ଏସିଡ୍ ଅଭାବରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଲାର୍ଭାର ମେଟାମଫେସିସ୍ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଓ ମୃତ୍ୟୁହାର ବଢ଼ିଯାଏ ।
ଶରୀରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଧାତବ ଦ୍ରବ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରାଣୀ ଶରୀରରେ ଏହାହ ତିଆରି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ କୃତ୍ରିମ ଖାଦ୍ୟ ସଙ୍ଗରେ ଏହାକୁ ଦେବାକୁ ପଡ଼େ । ଏହାର ଅଭାବରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଦ୍ୟରେ କାଲ୍‌ସିୟମ୍ ଓ ଫସଫରସ୍‌ର ଅନୁପାତ ୧:୨:୧ ରହିବା ଉଚିତ ।
ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଶରୀରରେ ଭିଟାମିନ୍ \”ସି\’ ତିଆରି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ଏହାର ଅଭାବରେ କାଇଟିନ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବାଧା ଘଟେ । ଚାପଡ଼ା ଜାତୀୟ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିରେ ଭିଟାମିନ୍ \”ସି\’ର ଅଭାବରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।
୧. ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା କମିଯାଏ ।
୨. ମାଂସପେଶୀ ଓ କଲିଜାର (ଐରକ୍ଟ୍ରକ୍ଟଗ୍ଧବକ୍ଟ୍ରବଦ୍ଭମକ୍ସରବଗ୍ଦ) କ୍ଷୟ ଘଟେ ।
୩. ଗାଲିସି କଳା ପଡ଼ିଯାଏ ।
୪. ଦେହରୁ ଖୋଳପା ଛାଡ଼ିବା ପରେ ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ ।
ଚାପଟା ଜାତୀୟ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଯାଆଁଳକୁ ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଏକ କି.ଗ୍ରା. ଖାଦ୍ୟରେ ୦.୪ରୁ ୦.୮ ଗ୍ରାମ୍ ଭିଟାମିନ୍ \”ସି\’ ମିଶାଇ ଦେବା ଉଚିତ ।
ରାଇବୋଫ୍ଲାବିନ୍ (ଜସଭକ୍ଟଲକ୍ଷବଭସଦ୍ଭ), କୋଲିନ୍ (ଉଷକ୍ଟକ୍ଷସଦ୍ଭର) ଓ ଥିଆମିନ୍ (ଞଷସବଜ୍ଞସଦ୍ଭ) ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଶରୀରରେ ତିଆରି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ଏହାର ଅଭାବରେ ଚାପଡ଼ା ଜାତୀୟ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଇବା କମିଯାଏ । ଅଧିକ ସମୟ ବଞ୍ôଚପାରେ ନାହିଁ । ଚାଲିଚଳନରେ ସମନ୍ୱୟତା ରହେ ନାହିଁ । ଶରୀର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ନାହିଁ । ଏଥି ସହିତ ହାଇପର୍ ସେନ୍‌ସିଟିଭିଟି ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ସବୁ ଭିଟାମିନ୍ ଖାଦ୍ୟ ସହ ମିଶାଇ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ପାନ୍‌ଟୋଥେନିକ୍ ଏସିଡ୍ ଅଭାବରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଦେହରୁ ଖୋଳପା ଛାଡ଼େନାହିଁ । ୫୦ରୁ ୭୫ ମି.ଗ୍ରା. ଫାନ୍‌ଟୋଥେନିକ୍ ଏସିଡ୍ ୧୦୦ ଗ୍ରାମ ଖାଦ୍ୟରେ ଦେଲେ ଶରୀରର ଉତ୍ତମ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ । ନିଆସିନ୍ ଅଭାବରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଇବା କମିଯାଏ, ଶରୀରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ନାହିଁ । ଏଥି ସହିତ ହାଇପର୍ ସେନ୍‌ସିଟିଭିଟି ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ସବୁ ଭିଟାମିନ୍ ଖାଦ୍ୟ ସହ ମିଶାଇ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ପାନ୍‌ଟୋଥେନିକ୍ ଏସିଡ୍ ଅଭାବରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଦେହରୁ ଖୋଳପା ଛାଡ଼େ ନାହିଁ । ୫୦ରୁ ୭୫ ମି.ଗ୍ରା. ଫାନ୍‌ଟୋଥେନିକ୍ ଏସିଡ୍ ୧୦୦ ଗ୍ରାମ୍ ଖାଦ୍ୟରେ ଦେଲେ ଶରୀରର ଉତ୍ତମ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ । ନିଆସିନ୍ ଅଭାବରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିର ଖାଇବା କମିଯାଏ, ଶରୀରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ନାହିଁ, ଶରୀର ଓ ଗାଲିସିରେ କଳାକଳା ଦାଗ ଦେଖାଯାଏ ।
ଚିକିତ୍ସା ପୂର୍ବରୁ ରୋଗ ବିଷୟରେ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଦିନର ଶୀତଳତମ ସମୟ ଉପଯୋଗୀ । ଚିକିତ୍ସା ପରେ ଗାଲିସିର ଅବସ୍ଥା, ଶରୀରର ରଙ୍ଗ ଓ ଅବସ୍ଥାକୁ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ । ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଚିକିତ୍ସା ଅପେକ୍ଷା ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦେବା ଉଚିତ । ଏହା ଜଳର ମାନ ବୃଦ୍ଧି କରି ଠିକ୍ କରାଯାଇପାରେ ।
ରୋଗ ଚିକିତ୍ସା ପୂର୍ବରୁ ମତ୍ସ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ।