ଡୁମ୍ବାର ଗର୍ବ ଭାଙ୍ଗିଲା

ଆଫ୍ରିକା ମୁଲକର ଗୋଟିଏ ଗାଁରେ ଡୁମ୍ବା ନାମରେ ଗୋଟିଏ ଗରିବ ଲୋକ ଥାଏ । ସେ ସବୁଦିନେ ଗୋଟିଏ କାଠ ଭେଳାରେ ନଦୀ ଭିତରକୁ ଯାଏ ଓ କେତୋଟି ପାଛିଆ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇ ଦିଏ । ସେ ପାଛିଆଗୁଡ଼ିକ ମୁହଁରେ ଏମିତି ଭାବରେ ଜାଲ ଲାଗିଥାଏ ଯେ, ମାଛ ତହିଁ ଭିତରେ ପଶିଯିବେ, କି;ୁ ବାହାରି ପାରିବେ ନାହିଁ । ପାଛିଆ ଦେହରେ ଦଉଡ଼ି ଲାଗିଥାଏ । ପାଛିଆ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ିବା ପରେ ସେ ଦଉଡ଼ିର ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତଟିମାନ ଡୁମ୍ବା କୂଳରେ ଗୋଟିଏ ଖୁଣ୍ଟ ଦେହରେ ବାନ୍ଧି ଦେଇ ଚାଲିଯାଏ । ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳକୁ ପୁଣି ଭେଳାରେ ନଈ ଭିତରକୁ ଯାଇ ସେସବୁ ପାଛିଆ ଉଠାଏ ଓ ତହିଁ ଭିତରୁ ମାଛ ବାହାର କରି ଆଣେ ।

ସେ ମାଛ ସବୁ ନେଇ ଡୁମ୍ବା ବଜାରରେ ଗୋଟିଏ ଦୋକାନରେ ଦେଇ ଆସେ । ଦୋକାନୀ ଯେତେ ପଇସାରେ ବିକ୍ରି କରେ, ସେଥିରେ ଗୋଟିଏ ଅଂଶ ଡୁମ୍ବାକୁ ଦିଏ । ଡୁମ୍ବା ଏକୁଟିଆ ଲୋକ । ଏଣୁ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ସେ ଚଳିଯାଏ ।

ଦିନେ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ନଈରୁ ପାଛିଆ ଉଠାଇବାକୁ ଯାଇଥିଲା । ସେ ପ୍ରଥମ ଦୁଇଟି ପାଛିଆ ଉଠାଇ ଦେଖିଲା ସେ ଦୁଇଟିରେ ଗୋଟିଏ ହେଲେ ମାଛ ପଡ଼ିନାହିଁ । ମାତ୍ର ତୃତୀୟ ପାଛିଆ ଭିତରୁ ଗୋଟିଏ କଙ୍କଡା ବାହାରିଲା । ବାକି ରହିଥାଏ ଚତୁର୍ଥ ପାଛିଆ । ଡୁମ୍ବା ମନେ ମନେ ପ୍ରମାଦ ଗଣିଲା । ଆଜି ଯଦି ମୋଟେ ମାଛ ନ ମିଳିବ, ତେବେ ସେ କ’ଣ କରିବ? ସବୁଦିନେ ସେ ମାଛ ବିକ୍ରି କରି ଯାହା ଦୁଇ ପଇସା ପାଏ, ସେଥିରେ ତ’ ସେ ନିଜ ପାଇଁ ଖାଇବା ଜିନିଷ କିଣେ । ଆଜି କ’ଣ ତାକୁ ଉପବାସରେ ରାତି କଟାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ? ସକାଳେ ପୁଣି କାମ ପାଇଁ କିପରି ବଳ ପାଇବ?

ସେ ଗୁଣୁ ଗୁଣୁ କଣ୍ଠରେ କହିଲା, ହେ ଭାଗ୍ୟଦେବୀ ! ଏ ଗରିବ ପ୍ରତି ସଦୟ ହୁଅ । ଅନ୍ତତଃ ଶେଷ ପାଛିଆରେ କିଛି ପଡ଼ିଥାଉ ।
ଶେଷ ପାଛିଆଟି ଉଠାଇବା ବେଳକୁ ତାହା ବେଶ୍‌ ଓଜନିଆ ମନେ ହେଲା । ଏଣେ ସେ ଡୁମ୍ବା ମନେ ମନେ ଭାରି ଖୁସି ହେଲା । କି;ୁ ଇଏ କ’ଣ? ଦେଖିବା ବେଳକୁ ପାଛିଆ ଭିତରେ ଗୋଟିଏ ଅଥର୍ବ ବୁଢ଼ୀ ବସିଛି ।

ଡୁମ୍ବା ଭାବିଲା ପାଛିଆକୁ ପୁଣି ନଈ ଭିତରକୁ ଫୋପାଡ଼ି ଦେବ । କି;ୁ ବୁଢ଼ୀ ବିନୟ କରି କହିଲା, ପୁଅ-ମୋତେ କୂଳକୁ ଉଠାଇ ନିଅ । ତୋର ମଙ୍ଗଳ ହେବ ।
ଡୁମ୍ବା ଭାବିଲା ବୁଢ଼ୀକୁ ଅନ୍ତତଃ ପାଛିଆରୁ ବାହାର କରି ଦେଲେ ପାଛିଆ ପୁଣି ନଈରେ ପକାଇ ଦେବ । ତେଣୁ ସେ ବୁଢ଼ୀକୁ କୂଳରେ ରଖି ଘର ମୁହାଁ ଚାଲିଲା । ଘରେ ପହଞ୍ଚି ସେ ଦେଖିବା ବେଳକୁ ବୁଢୀ ତା’ ପଛେ ପଛେ ଚାଲିଛି ।
ଡୁମ୍ବା ଧମକ ଦେଇ ପଚାରିଲା, ତୁ ମୋ ସାଙ୍ଗରେ କାହିଁକି ଆସିଲୁ?
ବୁଢ଼ୀ କହିଲା, ପୁଅ,-ମୁଁ ତୋର ସବୁ କାମଦାମ କରିଦେବି । ତା’ବଦଳରେ ତୁ ଖାଲି ମୋତେ ମୁଠିଏ ଖାଇବାକୁ ଦେ ।
ଡୁମ୍ବା ପାଖରେ ଦୁଇଖଣ୍ଡି ପୁରୁଣା ରୁଟି ଥିଲା ।ସେଗୁଡିକ ଫିମ୍ପି ମାରି ଯାଇଥିବାରୁ ସେ ତାହାକୁ ଫୋପାଡ଼ି ଦେଇଥାନ୍ତା, ଏବେ ସେ ସେତିକି ବୁଢ଼ୀକୁ ଦେଲା । ବୁଢ଼ୀ ସେ ଖାଦ୍ୟକୁ ଆନନ୍ଦରେ ଖାଇଲା ।

ମଝି ରାତିରେ ଡୁମ୍ବା ଥରେ ଉଠି ଦେଖିବା ବେଳକୁ ବୁଢ଼ୀ ତା’ କୁଡ଼ିଆ ପାଖରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନକୁ ବାଡ଼ ଦେଇ ଘେରାଉଛି ।
ଡୁମ୍ବା ପଚାରିଲା, ଆରେ ବୁଢୀ, ଇଏ ତୁ କ’ଣ କରୁଛୁ?
ତୋ ହିତପାଇଁ ଯାହା କରିବାର କଥା ତାହା ମୁଁ କରୁଛି । ବୁଢ଼ୀ ଏତିକି କହିଲା । ଡୁମ୍ବା ତାକୁ ପାଗଳ ବୋଲି ଭାବି ଶୋଇଗଲା । ସକାଳେ ସେ ଉଠି ଦେଖିଲା, ସେ ବାଡ଼ ଉପରେ କୁଟା କାଠିର ଛାତ ପଡ଼ି ସାରିଲାଣି । ଟିକିଏ ପରେ ପଲେ ଗୋରୁଗାଈ ଆସି ସେଠି ପହଞ୍ଚିଗଲେ । ସେମାନେ ସତେ ଅବା ନଈ ଭିତରୁ ଉଠି ଆସିଲେ । ସେମାନେ ଆସି ସେ ନୂଆ ଘରେ ରହିଲେ । ବୁଢ଼ୀ କହିଲା, ଏସବୁ ଆଜିଠୁ ତୋର ।

ଡୁମ୍ବାର ଆନନ୍ଦ କହିଲେ ନସରେ । ଅଳ୍ପ ଦିନ ପରେ ଡୁମ୍ବା ଦୁଧ ଘିଅ ଦହି ମାଖନ ଆଦି ବିକ୍ରି କରି ବଡ଼ଲୋକ ହୋଇଗଲା । ତା’ଘରୁ ସହରକୁ ସବୁଦିନେ ଗାଡ଼ିରେ ଜିନିଷ ବୁହା ହୋଇ ଯାଉଥାଏ । ବୁଢ଼ୀ ଏ ସବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବୁଝୁଥାଏ ।

ଡୁମ୍ବା ବଡ଼ ଘର ତିଆରି କଲା । ଧନ ସମ୍ପଦ ବଢ଼ିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ବଡ଼ ଗର୍ବୀ ଓ ଉଦ୍ଧତ ବି ହୋଇଗଲା । ଧନୀ ଲୋକମାନେ ତାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥାନ୍ତି । ଦିନେ ରାତିରେ ସେ ଜଣେ ବନ୍ଧୁ ଘରୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଖାଇ ଫେରିବା ବେଳକୁ ଭୋର ହୋଇ ଆସିଲାଣି । ସେ ମଦ ପିଇ ମାତାଲ୍‌ ହୋଇଥାଏ । ସେ ଆସି ଘର ଦୁଆରେ ବୁଢ଼ୀକୁ ଡାକିଲା । ବୁଢ଼ୀ ଟିକିଏ ବିଳମ୍ବରେ କବାଟ ଖୋଲିବାରୁ ସେ ରାଗିଯାଇ ତାକୁ ଗାଳି ଗୁଲଜ କଲା ଓ କହିଲା, ତୋତେ ମୁଁ ନଈରୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ଆଶ୍ରା ଦେଇଥିଲି । ତୁ’ ପୁଣି ମୋ ପ୍ରତି ଅବଜ୍ଞା ଭାବ ଦେଖାଉଛୁ? ତୁ’ ଏଠାରୁ ବାହାରି ଯାଆ । ମୋର ତ’ ପାଞ୍ଚଜଣ ଚାକର ସେ ଗୁହାଳରେ ଶୋଇଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଏଣିକି ଜଣେ ଏଠି ଶୋଇବ ।

ଏହାପରେ ସେ ବୁଢ଼ୀ ନୀରବରେ ନଈଆଡ଼େ ଚାଲିଗଲା । ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ ଡୁମ୍ବାର ଗୁହାଳ ଘରର କାନ୍ଥ ବାଡ଼ ସବୁ ଭାଙ୍ଗି ଗୋରୁଗାଈ ତହିଁରୁ ବାହାରି ସେ ବୁଢ଼ୀ ପଛେ ପଛେ ଚାଲିଲେ । ଡୁମ୍ବା ଯେତେ ଚିତ୍କାର କଲା, ତାଙ୍କୁ ସେ ଅଟକାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ସମସ୍ତେ ସେ ନଈ ଭିତରେ କୁଆଡ଼େ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଗଲେ ।
ଡୁମ୍ବା ପୁଣି ଗରିବ ହୋଇଗଲା । ବହୁ ବିଳମ୍ବରେ ଯାଇ ଡୁମ୍ବା ବୁଝିପାରିଲା ଯେ ସେ ବୁଢ଼ୀ ଜଣକ ଆଉ କେହି ନୁହନ୍ତି, ବରଂ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଭାଗ୍ୟଦେବୀ । ଡୁମ୍ବା ଜାଣିସାରିଥିଲା, ତା’ ମନର ଗର୍ବ ପାଇଁ ଭାଗ୍ୟଦେବୀ ତାକୁ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଯାଇଥିଲେ । ଭଗବାନ ସବୁ ସହିବେ, ଗର୍ବ କେବେ ସହିବେ ନାହିଁ ।