କଦଳୀ ଚାଷ

ସମଗ୍ର ପୃଥିବୀରେ ଚାଷ କରାଯାଇôବା ପୁରାତନ ଫଳମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଅନ୍ୟତମ । ଏହାକୁଅତି ପବିତ୍ର ବୋଲି ମନେକରାଯାଏ । ଏସିଆର ଉଷ୍ଣ ଆର୍ଦ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଥମେ କଦଳୀ ଚାଷ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ବୋଲି ଜଣାଯାଏ । ଥାଇଲାଣ୍ଡ ବା ଇଣ୍ଡୋ-ଚୀନ ପାର୍ବତ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହାର ଜନ୍ମ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୨୫୦୦୦ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ କଦଳୀ ଚାଷ କରାଯାଏ ।
କଦଳୀ ଖାଇବାକୁ ଖୁବ୍ ସ୍ୱାଦୁକର । ଏଥିରେ ଥିବା ଖାଦ୍ୟସାର ହେଲା –
ଖାଦ୍ୟସାର (%) କଞ୍ଚା କଦଳୀ ପାଚିଲା କଦଳୀ
ଜଳୀୟ ଅଂଶ ୬୦-୭୨ ୬୦୭୯
ପୁଷ୍ଟିସାର ୧-୧.୮ ୦.୪-୧.୭
ଷ୍ଟାର୍ଚ ୨୦.୫ –
କ୍ଷୟଯୋଗ୍ୟ ଶର୍କରା ୦.୧-୦.୨ ୩.୬-୨୪.୬
ଏହାଛଡ଼ା ଏଥିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଲୌହ, ଚୂନ, ଫସଫରସ, ସୋଡ଼ିଅମ ଆଦି ଖଣିଜ ଲବଣ ରହିଛି । ପାଚିଲା କଦଳୀରେ ବିଭିନ୍ନ ଭିଟାମିନ୍ ଥିବାରୁ ଏହା ଆମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ବେଶ ଉପକାରୀ ହୋଇଥାଏ ।
କଦଳୀକୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାବରେ ଖିଆଯାଇଥାଏ । କଞ୍ଚା କଦଳୀକୁ ପରିବା ଭାବେ ତରକାରୀ କରାଯାଏ । କଦଳୀ ମଞ୍ଜା ଏବଂ ଭଣ୍ଡାକୁ ମଧ୍ୟ ତରକାରୀ କରାଯାଏ । ପାଚିଲା କଦଳୀ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଅତି ପ୍ରିୟ ଫଳ । ଏହାଛଡ଼ା କଦଳୀରୁ ଚିପ୍‌ସ କରି ମଧ୍ୟ ଖିଆଯାଇଥାଏ । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୨୫୦୦ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ଅତ୍ୟଧିକ ଥଣ୍ଡା ବା ଅଧିକ ଗରମ ହେଲେ କଦଳୀ ଭଲ ହୋଇନଥାଏ । ଅଧିକ ଜୈବିକ ଅଂଶ ଥିବା ଉର୍ବର ଜମିରେ ଏହା ଭଲ ହୋଇଥାଏ । ଠିଆ ପାଣି ଜମି ରହିଲେ ଗଛ ଭଲ ବଢ଼ିପାରେ ନାହିଁ । ନିଗିଡ଼ା ପଟୁମାଟିରେ ଏହା ଭଲହୁଏ । ମାଟିର ଅମ୍ଳ ପରିମାପକ ମୂଲ୍ୟ ୬.୦ରୁ ୭.୫ ମଧ୍ୟରେ ରହିଲେ ଏହି ଗଛ ଭଲ ବଢ଼ିଥାଏ ।
କଦଳୀର ଅନେକ ଉନ୍ନତ କିସମ ରହିଛି । ସେସବୁ ହେଲା – ଚମ୍ପା, ଗ୍ରାଣ୍ଡନେନେ ରୋବଷ୍ଟା, ଡ୍ୱାର୍ଫ କାଭେଣ୍ଡିସ, ପାଟକପୁରା ଇତ୍ୟାଦି । ତରକାରୀ କରି ଖାଇବା ନିମନ୍ତେ ବନ୍ତଳ, ପାଉଁଶିଆ ବନ୍ତଳ, ଗଜବନ୍ତଳ ଆଦି ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ ।
କଦଳୀ ଜୁନ୍‌-ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଲଗାଯାଇଥାଏ । ଡେଙ୍ଗା ଜାତିର ଗଛ ପାଇଁ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ଦୂରତା ୨ ମିଟର ରଖାଯାଇଥାଏ । ଏହି ହିସାବରେ ଏକ ଏକର ଜମିରେ ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦ ଗଛ ରହିପାରିବ । କିନ୍ତୁ ବାମନ ଜାତୀୟ କଦଳୀ ଲଗାଉଥିଲେ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ଦୂରତା ୧.୮ ମିଟର ରଖିବାକୁ ହୁଏ । ଏହି ହିସାବରେ ଏକ ଏକର ଜମିରେ ପ୍ରାୟ ୧୨୩୫ଟି ଗଛ ଲାଗିପାରିବ । ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଗାତ ଖୋଳିବାକୁ ହେବ । ଗାତର ଲମ୍ବ, ଓସାର ଓ ଗଭୀରତା ୬୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଲେଖାଏଁ ହେବା ଉଚିତ ।
କଦଳୀ ପୁଆକୁ ବିହନ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ପ୍ରାୟ ୩-୪ ମାସର ପୁଆ ହେଲେ ଭଲ ବଞ୍ôଚଥାଏ । ଏହାର ଉଚ୍ଚତା ୭୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ହେବା ଦରକାର । ପୁଆର ଜନ ୨.୫ରୁ ୩ କିଲୋଗ୍ରାମ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ପୁଆ ନିରୋଗା ହୋଇଥିଲେ ଭଲ । ଆଜିକାଲି ଟିସୁ କଲଚର ପଦ୍ଧତିରେ କଦଳୀ ଚାଷ କରାଯାଉଛି । ତାହାକୁ ନେଇ ଲଗାଇଲେ ଭଲ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ । ଏକ କୁଇଣ୍ଟାଲ କଦଳୀ ଅମଳ ହେବାପାଇଁ ଗଛ ମାଟିରୁ ୦.୫୬ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୦.୧୩ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ ଓ ୨.୦୩ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ପୁଆ ଲଗାଇଲା ବେଳେ ଗଛ ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ୧୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ସଢ଼ା ଖତ, ୨୫ ଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର, ୩୦ ଗ୍ରାମ ଫସଫରସ୍ ଓ ୯୦ ଗ୍ରାମ ପଟାସ ଦେବାକୁ ହେବ । ଏହି ସାର ପାଇବା ପାଇଁ ଗଛ ପ୍ରତି ୫୫ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ, ୧୯୦ ଗ୍ରାମ ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଏବଂ ୧୫୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ ଅଫ୍ ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଗଛ ପ୍ରତି ୬୬ ଗ୍ରାମ ଡିଏପି, ୨୬ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ ଏବାଂ ୧୫୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ । ଏହା ବଦଳରେ ଗଛ ପ୍ରତି ୧୧୫ ଗ୍ରାମ ଏନ୍‌ପିକେ (୧୦-୨୬-୨୬), ୨୬ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ ଏବଂ ୧୦୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ । ଏହାଛଡ଼ା ହିସାବ କରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ ।
ଲଗାଇବାର ୬୦ ଦିନ ପରେ ଗଛ ପ୍ରତି ୨୫ ଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର, ୩୦ ଗ୍ରାମ ଫସଫରସ ଓ ୯୦ ଗ୍ରାମ ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ସାର କଥା ହିସାବ କଲେ ଲିଖିତ ପରିମାଣର ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଗଛ ଲଗାିବାର ୯୦ ଦିନ ପରେ ଗଛ ପିଛା ୩୦ ଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର ବା ୬୬ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯିବ । ଲଗାିବାର ୪ ମାସ ପରେ ଗଛ ପ୍ରତି ୨୫ ଗ୍ରାମ ଫସଫରସ ଓ ୯୦ ଗ୍ରାମ ପଟାସ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହି ସାର ପାଇବା ପାଇଁ ଗଛ ପ୍ରତି ୧୫୫ ଗ୍ରାମ ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସ୍‌ଫେଟ୍ ଓ ୧୫୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଦରକାର ହେବ ।
କଦଳୀ କିଆରିରେ ଘାସ ରହିବା ଉଚତ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ମଝିରେ ମଝିରେ ବଗିଚାକୁ ସଫା କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ବର୍ଷକୁ ଦୁଇ ଥର କୋଡ଼ାଖୁସା କରିଦେଲେ ଭଲ । ଦୁଇ ଧାଡ଼ି ମଝିରେ ଥିବା ସ୍ଥାନରେ ଘାସମରା ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣିରେ ୨.୫ ମିଲିଲିଟର ରାଉଣ୍ଡ ଅଫ୍‌, ଗ୍ଲାଇସେଲ ବା ୱିଡ୍ ଅଫ୍ ମିଶାଇ ଘାସ ଉପରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଘାସ ମରିଯାଇଥାଏ । ତେବେ ଔଷଧ ପକାଇବା ବେଳେ ସାବଧାନ ହେବା ଦରକାର । ଏହି ଔଷଧ ଯେପରି କଦଳୀ ଗଛ ବା ଚେର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସେ । ନଚେତ କଦଳୀ ଗଛ ମରିଯିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି ।
କଦଳୀ ଗଛରେ ଅନେକ ପୁଆ ଆସିଥାଏ । ଏମାନେ ଜଳ ଓ ଖାଦ୍ୟସାର ପାଇବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ ଗଛ ସହିତ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଗୋଟିଏ ବା ଦୁଇଟି ପୁଆ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ର ସବୁକୁ କାଟି ଦେବା ଭଲ । ମୁଖ୍ୟ ଗଛରେ କଦଳୀ ହେବାପରେ ଅନ୍ୟ ପୁଆକୁ ବଢ଼ିବାକୁ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ତିନି ବର୍ଷ ଅମଳ ପରେ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରୁ ଗଛକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଂଶଇ ଦେବା ଉଚିତ । କଦଳୀ ବଗିଚାରେ ନଡ଼ା, ଆଖୁପତ୍ର ଆଦି ପକାଇଲେ ଘାସ କମିଯାଏ । ତା ସହିତ ମାଟିରେ ବତର ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ ।
ପାଣି ଅଭାବ ହେଲେ କଦଳୀ ଗଛ ଭଲ ବଢ଼େ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଶୀତ ଓ ଖରାଦିନେ ମାଟିର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଚାହିଁ ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ବର୍ଷାଦିନେ ଜଳ ନିଷ୍କାସନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିବା ଦରକାର । କଦଳୀ ଗଛରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ରୋଗ ହୋଇଥାଏ । ସେସବୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ନ କଲେ ଅମଳ ହ୍ରାସ ପାଇବାର ଅ।।ଙ୍କା ରହିଛି । କଦଳୀରେ ଝାଉଁଳା ରୋଗ ଦେଖାଗଲା ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଶୁଖିଲା ହୋଇ ଝୁଲିପଡ଼େ । ପରେ ଗଛ ଝାଉଁଳିଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ନ ହେବାପାଇଁ ଲଗାଇବା ପୂର୍ବରୁ ପୁଆକୁ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ଧନୁଷ୍ଟିନ୍ ଦ୍ରବଣରେ ୩୦ ମିନିଟ୍ ବୁଡ଼ାିବାକୁ ହେବ । ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣିରେ ଏକ ଗ୍ରାମ ହିସାବରେ ଔଷଧ ମିଶାଇ ଦ୍ରବଣ କରାଯାଇପାରେ । ରୋଗ ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଗଛକୁ ବଗିଚାରୁ ବାହାର କରି ନଷ୍ଟ କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏକର ପ୍ରତି ୧ କି.ଗ୍ରା. ବାୟୋଡର୍ମା ବା ସୁରକ୍ଷାକୁ ୨୫ କି.ଗ୍ରା. ଖତ ସହ ମିଶାଇ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ ।
ଅଣକଦଳିଆ ରୋହଗ ହେଲେ ଗଛର ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସରୁ ଓ ଛୋଟ ହୋଇଯାଏ । ଗଛ ରୁଗୁଡ଼ିଆ ଦେଖଶଯାଏ । ଏଥିଷର କଦଳୀ ଫଳେନାହିଁ । ଏହାହ ଏକ ଭୂତାଣୁଜନିତ ରୋଗ । ଏହି ରୋହଗ ଦେଖାଗଲେହ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଗଛକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେବା ଉଚିତ । ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୧ ମିଲିଲିଟର ଫସଫାମିଡନ ବା ମେଟାସିଷ୍ଟକ୍‌ସ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କଲେ ରୋଗ ବ୍ୟାପିବା କମିଯିବ ।
ସିଗାଟୋକା ପତ୍ରଦାଗ ହେଲେ ପତ୍ର ଉପରେ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଏ । ତଳ ପତ୍ରରେ ଗଢ଼ା ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଅଣ୍ଡାକୃତି ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଏ । ପରେ ପତ୍ର ଶୁଖିଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୨.୫ ଗ୍ରାମ ବ୍ଲାଇଟକ୍‌ସ-୫୦, ଧନୁକପ ବା ଇଣ୍ଡୋଫିଲ ଏମ୍‌-୪୫ ଔଷଧ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇପାରିବ ।
କଦଳୀ ଗଛରେ କନ୍ଦା ପୋକ ଲାଗିଥାନ୍ତି । ଏମାନେ କନ୍ଦାକୁ କଣା କରି ଖାଇଦିଅନ୍ତି । ଏଥିଯୋଗୁଁ ସୁସ୍ଥ ପତ୍ର ଅକାଳରେ ଝଡ଼ି ପଡ଼େ । ମଞ୍ଜପତ୍ର ଓ କଅଁଳିଆ ପୁଆ ମରିଯାଏ । କଦଳୀ କାନ୍ଦି ଛୋଟହୁଏ ଓ ଫଳର ଆକାର କମିଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଗଛ ପିଛ ୧ ଗ୍ରାମ୍ ଫୋରେଟ୍ ଦାନାଦାର ଔଷଧ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ଲଗାିବା ପୂର୍ବରୁ ପୁଆକୁ କୀଟନାୟକ ଦ୍ରବଣରେ ବୁଡ଼ାଇଲେ ପୋକ ଆକ୍ରମଣର ଆଶଙ୍କା କମିଯିବ ।
ବେଳେବେଳେ କଦଳୀ ଗଛରେ ଜଉପୋକ ଲାଗନ୍ତି । ଏମାନେ ଗଛରୁ ରସ ଶୋଷି ଖାଇବା ପତ୍ର ହଳଦିଆ ପଡ଼ିଯାଏ । ଗଛ ରୁଗ୍‌ଣ ହୁଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହ ୧ ମିଲିଲିଟର ଫସଫାମିଡନ୍ ବା ମେଟାସିଷ୍ଟକ୍‌ସ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇପାରିବ ।
କଦଳୀ ଗଛ ବେଳେବେଳେ ଭାଙ୍ଗଯାଏ । କାନ୍ଦି ବଡ଼ ହେଲେ ବା ପବନ ବହୁଥିଲେ ଏପରି ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଗଛକୁ କାଠ ବା ବାଉଁଶରେ ଡେରା ଦେବା ଉଚିତ । ଭଲ ଭାବେ ଚାଷ କଲେ ଏକ ଏକର ଜମିରୁ ପ୍ରାୟ ୨୦୦-୨୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ କଦଳୀ ଅମଳ ହୋଇପାରିବ ।