ଶରୀରଦାନ ଚିକିତ୍ସା ଜଗତ ପ୍ରତି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦାନ

ଭାଗବତରେ ଗୋଟିଏ ପଦ ଅଛି “ଅନ୍ନବିହୁନେ ହଂସ ହାନୀ, ଯୋଗ ସାଧିବି କାହା ଘେନି ” । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ଜ୍ଝ ଖାଦ୍ୟ ନଥିଲେ ଶରୀର ନାହିଁ ଏବଂ ଶରୀର ନଥିଲେ କିଛି କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ଶରୀରକୁ ନେଇ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଏହି ପଦଟିର ସାମାନ୍ୟ ପରିନର୍ତ୍ତନ କରି କୁହାଯାଇ ପାରିବ ଯେ- “ଚିକିତ୍ସା ବିହୁନେ ଦେହ ହାନୀ । କର୍ମ କରିବ କାହାକୁ ଘେନି” । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା – ଯଦି ଶରୀର ନାହିଁ କର୍ମ କରିବାର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁନାହିଁ ।  ସେଥିପାଇଁ ଶରୀରକୁ ଆଦ୍ୟ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇ ତାପରେ ଧର୍ମ ସାଧନ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଅଣାଯାଇଛି । ଚିକିତ୍ସା ଶାସ୍ତ୍ରର ପ୍ରଗତି ଏକମାତ୍ର ଉପାୟ ,ଯେଉଁଥିରେ ଶରୀରକୁ ବା ମନୁଷ୍ୟକୁ ଦୀର୍ଘଜୀବୀ କରିହେବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପି ଆଲୋପାଥିକ ଚିକିତ୍ସାର ଆଦର ରହିଛି । ଏହି ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତିରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ସମୟରୁ ଗ୍ରୀସ୍ ଦାର୍ଶନିକ ହିପୋକ୍ରେଟ୍ସ (୪୬୦-୩୭୦ ବିସିଇ) ଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତିର ଜନକ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦିଆଯାଇଛି । ତାଙ୍କ ପରଠାରୁ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଧୀରମନ୍ଥର ଭାବରେ ହୋଇଥିଲା । ଷୋଡଶ ଶତାବ୍ଦୀ ପର‌୍ୟ୍ୟନ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ଶାସ୍ତ୍ରର ବିଶେଷ ପ୍ରଗତି ହୋଇନଥିଲା । ବେଲଜିୟମରେ ଜନ୍ମିତ ବିଶିଷ୍ଟ ଚିକିତ୍ସକ ଆଣ୍ଡ୍ରିଏସ ଭିସାଲିଉସ ଶରୀର ତତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ଜଗତକୁ ଏକ ନୂତନ ଅବଧାରଣା ଦେଇଥିଲେ । ତାହା ହେଲା ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ବିଜ୍ଞାନ । ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦକୁ ବାଦ ଦେଇ ପ୍ରଗତି ଅସମ୍ଭବ । ଶରୀର ଗଠନରେ ନିର୍ଭୁଲ ତଥ୍ୟ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦରୁ ହିଁ ଜଣାପଡ଼େ । ଏହି ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦକୁ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିଭାଗ ଭାବରେ ଆଣ୍ଡ୍ରିଏସ ଭିସାଲିଉସଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ହିଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ‘ଫାଦର ଅଫ ଆନାଟମି’ ବା ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ବିଜ୍ଞାନର ଜନକ ଭାବରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି । ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ ତାଙ୍କରି ପରଠାରୁ ଏକ ନୂଆ ମୋଡ଼ ନେଇଛି ।ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରକୁ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ କରି ମନୁଷ୍ୟ ସମ୍ପର୍କିତ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ବର୍ତ୍ତମାନ ହୋଇଛି । କିନ୍ତୁ, ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୃତ ଶରୀର ମିଳିବା ଏକ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ହୋଇ ଆଧୁନିକ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲା । ଏହି ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଦୂର କରିବାପାଇଁ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ମାନବ ସମାଜର କଲ୍ୟାଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଶରୀର ଦାନକୁ ପ୍ରଫେସର ଆବ୍ରାହମ୍ କଭୁର ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ । ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନିଜ ମର ଶରୀରର ଦାନକୁ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପରିଣତ କରି ଅଗଣିତ ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ କରିଥିଲେ । ଆବ୍ରାହମ୍ କଭୁର ୧୮୯୮ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୧୦ ତାରିଖ ଦିନ କେରଳରେ ଏକ ନୈଷ୍ଠିକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।  ଛାତ୍ର ଅବସ୍ଥାରୁ ସେ ଅନୁସନ୍ଧିତ୍ସୁ ଥିଲେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘଟଣାରେ କାର‌୍ୟ୍ୟ ସହ କାରଣକୁ ଯୋଡି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା ତାଙ୍କର ଏକ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଥିଲା । ଏହାକୁ ନେଇ ଛାତ୍ର ଜୀବନ ପରେ ସେ ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ କର୍ମମୟ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ କର୍ମମୟ ଜୀବନରେ ହାସଲ କରିଥିବା ଅଭିଜ୍ଞତା ଏବଂ ଜ୍ଞାନକୁ ନିରୀଶ୍ୱରବାଦ-ମାନବବାଦ ରୂପ ଦେଇଥିଲେ । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର ମାନବ ସମାଜକୁ “ବସୁଧୈବ କୁଟୁମ୍ବକମ୍” ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିନେଇଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଜରୁରୀ ଥିଲା ।  ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଭାଗ ଭାବରେ ଆନାଟମି ବା ଶରୀର ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ପାଇଁ ମେଡିକାଲ କଲେଜ ଗୁଡିକୁ ଆବଶ୍ୟକ ମୁତାବକ ଶବ ମିଳୁନଥିଲା। ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ସେ ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ନିଜ ମୃତ ଦେହକୁ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଉଦେଶ୍ୟରେ ଦାନ କରାଯିବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛାପତ୍ର ଲେଖିଯାଇଥିଲେ । କଲମ୍ବୋ ଠାରେ ୧୯୭୮ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮ ତାରିଖ ଦିନ ଶେଷ ନିଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାପତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ମର ଶରୀରକୁ ଏକ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷାଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଉଦେଶ୍ୟରେ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଜୀବିତ ଥିବାବେଳେ ୧୯୭୪ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା। ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କର ଶବକୁ କଭୁର ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଉଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ମେଡିକାଲ କଲେଜକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ। ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ମାଧ୍ୟମରେ ସମଗ୍ର ମାନବ ସମାଜର କଲ୍ୟାଣ ନିମିତ୍ତ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ପାଇଁ ସେ ତାଙ୍କ ସମୟର ଅଗଣିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଆଦର୍ଶ ପାଲଟିଯାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ଅଗଣିତ ମାନବବାଦୀ- ହେତୁବାଦୀ ” ବସୁଧୈବ କୁଟୁମ୍ବକମ୍ ” ଆଦର୍ଶକୁ ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ପାଳନ କରି ନିଜ ମର ଶରୀରକୁ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ଉଦେଶ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଯିବା ନିମିତ୍ତ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରମାନ ଲେଖିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ସମାଜରେ ବିପୁଳ ସମର୍ଥନ ହାସଲ କରିଥିଲା । ଶରୀରଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରୁ ଅଙ୍ଗଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନ ମଧ୍ୟ ଏକ ବୈପ୍ଲବିକ ସାମାଜିକ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପରିଣତ ହେଲା । ଉଭୟ ଶରୀରଦାନ ଓ ଅଙ୍ଗଦାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ହାସଲ ସହିତ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଶରୀରର ରୋପଣଯୋଗ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ହରାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନୂଆ ଜୀବନ ପାଇପାରୁଛନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସଂସ୍ଥା ସମେତ ମାନବବାଦୀ ସଂଗଠନ ସବୁ ପ୍ରଫେସର କଭୁରଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଦିବସ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮ତାରିଖକୁ ‘ଶରୀରଦାନ’ ଦିବସ ଭାବରେ ପାଳନ କରୁଛନ୍ତି । ଶରୀରଦାନର ମହତ୍ୱ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଆଲୋଚନା ଚକ୍ରମାନ ମଧ୍ୟ ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି । କଭୁରଙ୍କର ଆଦର୍ଶକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଗତି ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନ କରାଗଲେ ମନୁଷ୍ୟ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଶତାୟୁ ପ୍ରାଣୀ ଭାବରେ ବଞ୍ଚିପାରିବ ।