ମଲ୍ଲୀଫୁଲର ବାସ୍ନା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ । ଏହା ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ବହୁଳ ଭାବେ ମଲ୍ଲୀଫୁଲ ଚାଷ କରାଯାଏ । ସେଠାକର ମହିଳାମାନେ ମଲ୍ଲୀଫୁଲର ହାର ପିନ୍ଧିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ପାଖାପାଖି ୨୦୦ ଜାତିର ମଲ୍ଲୀଫୁଲ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସେସବୁ ମଧ୍ୟରେ ଯୂଇ, ଜାଇ, ମଲ୍ଲୀ, ମାଳତୀ, ଚମେଲି ଆଦି ବେଶ୍ ଲୋକପ୍ରିୟ । ମଲ୍ଲୀ ଗଛର ଜନ୍ମ ଭାରତ-ଚୀନ ଅଞ୍ଚଳରେ ବୋଲି ଅନୁମାହନ କରାଯାଏ । କେତେକ ଜାତି ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଇଉରୋପରେ ମଧ୍ୟ ଜନ୍ମ ନେଇଛି ।
ଉଷ୍ଣ, ଆର୍ଦ୍ର ଜଳବାୟୁରେ ମଲ୍ଲିଗଛ ଭଲ ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହାର ମରୁଡ଼ି ସହନଶୀଳ କ୍ଷମତା ରହିଛି । ନିଗିଡ଼ା, ଦୋରସା ମାଟିରେ ଏହି ଗଛ ଭଲ ବଢ଼େ । ମାଟି ଉର୍ବର ହୋଇଥିଲେ ଅଧିକ ଫୁଲ ଅମଳ ହୁଏ । ବର୍ଷାଦିନେ ପାଣି ଜମି ନ ରହୁଥିବା ଭଲ । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଜୁଲାଇ-ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ଏହି ଗଛ ଲଗାଯାଇ ପାରିବ ।
ମଲ୍ଲୀ ଏକ ବୁଦାଳିଆ ଗଛ । ଫୁଲରେଏକ ବା ଏକାଧିକ ଧାଡ଼ିର ପାଖୁଡ଼ା ଥାଏ । ମଲ୍ଲୀର ଉନ୍ନତ କିସମମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଦନବନ, କସ୍ତୁରୀମାଳି, ମୋରଗା, ରାମବନମ୍, ସିଙ୍ଗଲ ମୋହରା, ଖୋୟା ଗୁଣ୍ଡୁମାଳି ଆଦି ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ ।
ଯୂଇର ଉନ୍ନତ କିସମ ହିସାବେର ଲଙ୍ଗ ପଏଣ୍ଟ, ସର୍ଟ ରାଉଣ୍ଡ, ମୁଲାଇ, ସିଓ-୨, ପରିମପୁଲାଇ, ଲଙ୍ଗ ରାଉଣ୍ଡ ଆଦି ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ସେହିପରି ଜାଇଫୁଲର କିସମ ଅନୁସାରେ ସୁରଭ, ଜେଜି-୨, ଜେଜି-୪, ଜେଜି-୭, ସିଓ-୨ ଆଦି ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ ।
ଡାଳ ଖଣ୍ଡ ବା କଲମୀ ସାହାଯ୍ୟରେ ମଲ୍ଲୀ ଗଛ ଲଗାଯାଏ । ପ୍ରଥମେ ପ୍ରାୟ ୧୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଡାଳକୁ କାଟି ବାଲିରେ ପୋତି ଦେବାକୁ ହୁଏ । ଏଥିରୁ ଚେର ବାହାରିଲେ ତାକୁ ଲଗାଯାଏ । ସିଧାସଳଖ ଡାଳ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଲଗାଯାଇପାରିବ । ମଲ୍ଳୀ ଗଛ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୧.୨ ମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୧.୨ ମିଟର ବ୍ୟବଧାନରେ ଲଗାଯାଏ । ଏକର ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ୨୮୦୦ ବୁଦା ମଲ୍ଲୀଗଛ ଲାଗିପାରିବ । ଲତାଜାତୀୟ ଗଛକୁ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୨ ମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୧.୫ ମିଟର ଦୂରତାରେ ଲଗାଇବାକୁ ହେବ । ଲତାଜୀୟ ଗଛ ଲଗାଇଲେ ପ୍ରାୟ ୧୩୦୦ ବୁଦା ଲାଗିପାରିବ । ଲଗାଇଲା ପୂର୍ବରୁ ଗାତ ଖୋଳିବାକୁ ହେବ । ଗାତର ଲମ୍ବ, ଓସାର ଓ ଗଭୀରତା ୪୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଗଛ ଲଗାଇବା ବେଳେ ବୁଦା ପ୍ରତି ୮-୧୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ସଢ଼ା ଗୋବର ଖତ ବା କମ୍ପେଶଷ୍ଟ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ଏଥି ସହିତ ଗଛ ପତି ୬୦ ଗ୍ରାମ ଯବକ୍ଷାର, ୧୨୦ ଗ୍ରାମ ଫସଫରସ ଓ ୧୨୦ ଗ୍ରାମ ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏଥିପାଇଁ ୪୬୦ ଗ୍ରାମ ଏନ୍ପିକେ(୧୦-୨୬-୨୬) ଓ ୩୦ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ । ଏହା ବଦଳରେ ୧୩୦ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ, ୭୫୦ ଗ୍ରାମ ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଓ ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ଏହା ବଦଳରେ ୨୬୦ ଗ୍ରାମ ଡିଏପି, ୩୦ ଗ୍ରାମ ୟୁରିଆ ଓ ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିବ । ଏହି ପରିମାଣର ସାର ବର୍ଷକୁ ଦୁଇଥର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ । ଶୀତଦିନେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରି ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଦରକାର । ଅଣୁସାର ଅଭାବ ହେଲେ ଫୁଲ ଅମଳ କମିଯାଏ । ତେଣୁ ଫସଲରେ ବୋରନ୍, ଆଗ୍ରୋମିନ୍, ପ୍ଲାଣ୍ଟେଡ୍ ବା ପୂରକ ଔଷଧ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ ।
ନୂଆ ଡାଳରେ ଫୁଲ ଆସିଥାଏ । ତେଣୁ ଶୀତଦିନେ ପୁରୁଣା ଡାଳ କାଟିଦେବା ଭଲ । ଡାଳ କାଟିବା ପରେ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୧ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ୩ ଗ୍ରାମ ବ୍ଲାଇଟକସ-୫୦ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବା ଉଚିତ । ଘାସ ବାଛି କିଆରିକୁ ସଫଳ ରଖିଲେ ରୋଗପୋକ ସମସ୍ୟା କମିଯିବ । ଶୀତ ଓ ଖରାଦିନେ ପାଣି ମଡ଼ାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ମଲ୍ଳୀ ଗଛରେ ପତ୍ରପୋଡ଼ା ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ପତ୍ର ଉପରେ ଗୋଲାକାର ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଏ । ପରେ ପତ୍ରର ଅଗ ପୋଡ଼ିଗଲା ପରି ଜଣାଯାଏ । ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୩ ଗ୍ରାମ ଇଣ୍ଡୋଫିଲ ଏମ୍-୪୫ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କଲେ ଏହି ରୋଗ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା ମିଳେ ।
କଳଙ୍କି ରୋଗ ହେଲେ ଡାଳ ଓ ପତ୍ର ଉପରେ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଦାଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୦.୫ ମିଲିଲିଟର କାଲିକ୍ସିନ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇପାରିବ ।
ମଲ୍ଲୀ ଗଛରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପୋକ ଲାଗନ୍ତି । କେତେକ ପୋକ ପତ୍ରକୁ ଖାଇ ଜାଲ ପରି କରିଦିଅନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୨ ମିଲିଲିଟର ପ୍ରୋଫେକ୍ସ ବା କ୍ୟୁରୋକ୍ରାନ ବା ସେଲକ୍ୟନ ମିଶାଇ ଗଛରେ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଗଛ ଲଗାଇବର ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ଫୁଲ ଫୁଟିଥାଏ । କଢ଼ଗୁଡ଼ିକ ଫୁଟିବା ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସିଲେ ତୋଳାଯାଏ । ସକାଳେ ବା ଅପରାହ୍ନରେ ଫୁଲ ତୋଳିଲେ ଭଲ । ଫୁଲରୁ ତେଲ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାର ଥିଲେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଫୁଟି ସାରିବା ପରେ ଅମଳ କରାଯାଏ । ଫୁଲ ଫୁଟିବା ବେଳେ ପ୍ରତି ଲିଟର ପାଣି ସହିତ ୨୫ ମିଲିଗ୍ରାମ ଜିବରଲିକ ଏସିଡ୍ ମିଶାଇ ଗଛରେ ସ୍ପ୍ରେ କରିବା ଦରକାର । ଏହାହେଲେ ଫୁଲଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ସମୟ ସତେଜ ରହେ ।
ଥରେ ଲଗାଇଲେ ୧୦-୧୨ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଲ୍ଲୀ ଗଛରୁ ଫୁଲ ମିଳିଥାଏ । ଏକ ଏକର ଜମିରୁ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୪-୫ କ୍ୱିଣ୍ଟଲ ଫୁଲ ଅମଳ ହୋଇପାରିବ ।