ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତି ଅନୁଯାୟୀ , ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଜାନୁଆରୀ ୧୪ ରେ ମକରଦିନ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପଡୁଥିବାରୁ ,ଏହାକୁ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ I |ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରାଶି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଥିବାରୁ ଏହା ପର ଠାରୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ର ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ I ପୌରାଣିକ ମତରେ ମହାଭାରତ ସହିତ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ର ଏକ ବିଶେଷ ସଂଯୋଗ ରହିଛି I କୁହାଯାଏ ଯେ ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ୫୮ ଦିନ ଧରି ଶର ଶଯ୍ୟାରେ ରହିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କୁ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ଜାଣନ୍ତୁ ଏହା ପଛ ର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ :
ଉତ୍ତରାୟଣ ର ପୌରାଣିକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ :
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣିଛୁ ଯେ ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ ୧୮ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା I ଯେଉଁଥିରେ ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ କୌରଵ ମାନଙ୍କ ପଟରୁ ପାଣ୍ଡଵ ଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରୁଥିଲେ I ଭିଷ୍ମ ୧୦ ଦିନ ଧରି ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ I ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ଙ୍କ ଯୁଦ୍ଧ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ପାଣ୍ଡବମାନେ ଅସୁବିଧାରେ ପଡ଼ିଥିଲେ । ତେଣୁ ପାଣ୍ଡଵ ମାନେ ଶିଖଣ୍ଡିଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ ପାଣ୍ଡବମାନେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାରୁ ,ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ଧନୁ ଛାଡିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଯାହା ପରେ ମାଧ୍ୟମ ପାଣ୍ଡଵ ତଥା ପାଣ୍ଡଵ ଙ୍କର ସେନାପତି ଅର୍ଜୁନ, ପିତାମହ ଙ୍କୁ ଅସଂଖ୍ୟ ଶର ମାରି ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠାରେ ରେ ପକାଇଲେ I କାରଣ ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ଈଛାମୃତ୍ୟୁ ର ବର ପାଇଥିଲେ I ତେଣୁ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତୀର ଦ୍ୱାରା ଗୁରୁତର ଆହତ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ବଞ୍ଚି ଯାଇଥିଲେ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ହସ୍ତିନାପୁର ସବୁ ଦିଗରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭୀଷ୍ମ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ତ୍ୟାଗ କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଶପଥ ନେଇଥିଲେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଉତ୍ତରାୟଣ କୁ ମଧ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲେ। କାରଣ ଏହି ଦିନ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କଲେ ଜୀବନ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ I
ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଧ୍ୟ ବୁଝାଇଥିଲେ ଉତ୍ତରାୟଣ ର ମହତ୍ତ୍ୱ ବିଷୟରେ
ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ତରାୟଣ ର ମହତ୍ତ୍ୱ ବିଷୟରେ କହିଥିଲେ। ଉତ୍ତରାୟଣ ରେ ଶରୀର ତ୍ୟାଗ କଲେ ,ଜୀବନ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏହା ଆଉ ଜନ୍ମ-ମୃତ୍ୟୁ ଚକ୍ରେ ଆସି ନ ଥାଏ I ଏହି କରଣ ଯୋଗୁ ପିତାମହ ଭୀଷ୍ମ ୧୮ ଦିନ ଶର ଶଯ୍ୟା ରେ ରହିବା ପରେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହେବା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲେ।