ସୂର୍ଯ୍ୟମୂଖୀ ଚାଷ ପ୍ରଥମେ ଉତ୍ତର ଆମେରିକାରେ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲାହ । ସେଠାରୁ ଏହା ସ୍ପେନ୍ ଦେଇ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ଆସିଥିଲା । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୪ ହଜାର ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଚାଷ ହୋଇଥାଏ । ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ତେଲକୁ ଖାଇବା ତେଲ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ସାବୁନ ଏବଂ ପ୍ରସାଧନ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତି ବେଳେ ଏହା ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ମଞ୍ଜିରେ ଶତକଡ଼ା ୪୫-୫୦ ଭାଗ ତୈଳ ଅଂଶ ଥାଏ । ପିଡ଼ିଆରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ପୁଷ୍ଟିସାର ରହିଥାଏ । ତେଣୁ ଏହି ପିଡ଼ିଆକୁ ଗୋଖାଦ୍ୟ ଏବଂ କୁକୁଡ଼ା ଖାଦ୍ୟ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମାଟିରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ନିଗିଡ଼ା ଦୋରସା ମାଟିରେ ଏହା ଭଲ ହୋଇଥାଏ । ମୃତ୍ତିକାର ଅମ୍ଳ ପରିମାପକ ମୂଲ୍ୟ ୫.୫ ରୁ ୭.୫ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିଲେ ଏହି ଫସଲ ଭଲ ଅମଳ ଦେଇଥାଏ । ବର୍ଷାର ସବୁ ଋତୁରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ । ମେଘୁଆ ପାଗ ଓ ଅଧିକ ଆର୍ଦ୍ରତା ଏହି ଫସଲ ପାଇଁ ଭଲ ନୁହେଁ । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଶୀତଦିନେ ଓ ଖରାଦିନେ ଏହି ଫସଲ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଶୀତଦିନେ ଅକ୍ଟୋବର ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ଖରାଦିନେ ଜାନୁଆରୀ ମାସରେ ବିହନ ବୁଣିବାକୁ ପଡ଼ି
ଏକ ଏକର ଜମିରେ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୪ କି.ଗ୍ରା. ବିହନ ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମ ଚାଷ କରୁଥିବାର ୨ କିଲୋଗ୍ରାମ ବିହନ ଦରକାର ହେବ । ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ବିହନକୁ ବିଶୋଧନ କରିବା ଉଚିତ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରତି କିଲୋଗ୍ରାମ ବିହନ ସହିତ ୩ ଗ୍ରାମ ଥିରାମ ବା ଦେଢ଼ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ଧନୁଷ୍ଟିନ୍ ମିଶାଇ ବିଶୋଧନ କରିବାକୁ ହେବ । ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀର ଅନେକ ଉନ୍ନତ ବିହନ କିସମ ବାହାରିଲାଣି । ସେସବୁ ଚାଷକଲେ ଅଧିକ ଅମଳା ମିଳିପାରିବ ।
କିସମର ନାମ ଅମଳ ସମୟ (ଦିନ) ମଞ୍ଜିରେ ତେଲ ପରିମାଣ (%)
ମଡର୍ଣ୍ଣ ୭୫-୮୦ ୩୬-୩୮
ଇସି ୬୮୪୧୪ ୧୦୦-୧୧୦ ୪୦-୪୨
ଇସି ୬୮୪୧୫ ୧୦୦-୧୧୦ ୪୦-୪୨
ବିଏସ୍ ଏଚ୍ ୧ ୮୫-୯୦ ୪୦-୪୨
କବିଏସ୍ ଏଚ୍ ୧ ୯୦-୯୫ ୪୨-୪୪
ପିଏସି-୩୬ ୯୫-୧୦୦ ୩୮-୪୦
ଏହାଛଡ଼ା ପିଏସି ୩୦୮, ସନରାଇଜ୍ ଆଦି କିସମ ମଧ୍ୟ ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଜମିକୁ ହଳ କରି ମାଟି ଗୁଣ୍ଡ କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଶେଷ ଓଡ଼ ଚାଷ ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୨୦-୨୫ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ସଢ଼ା ଗୋବର ଖତ ବା କମ୍ପୋଷ୍ଟ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୪୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୩୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଦୂରତାରେ ବିହନ ବୁଣିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମ ପାଇଁ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୬୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୩୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ବ୍ୟବଧାନ ରଖିବାକୁ ହେବ । ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ମାଟି ଭିତରେ ୪-୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଗଭୀରରେେ ପଡ଼ିବା ଉଚିତ ।
ଏକ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଅମଳ ହେବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୬.୩୩ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୧.୯୧ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ଓ ୧୨.୬୨ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ସାର ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହି ଫସଲରେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ଉଚିତ । ବୁଣିବା ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୮ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ଓ ୧୨ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ୍ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ଏଥିପାଇଁ ଏକର ପିଛା ୧୭ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ, ୧୦୦ କି.ଗ୍ରା. ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଓ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୪୬ କି.ଗ୍ରା. ଗ୍ରୋମୋର (୧୪-୩୫-୧୪), ୯ କି.ଗ୍ରଳ. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ଓ ୩ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୫୩ କି.ଗ୍ରା. ଶ୍ୟାମଳା, ୫୦ କି.ଗ୍ରା. ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସଫେଟ୍ ଓ ୭ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ୍ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯିବା ଉଚିତ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୩୫ କି.ଗ୍ରା. ଡିିଏପି, ୪ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ଓ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ । ଏହା ବଦଳରେ ହିସାବ କରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ । ବୁଣିବାର ତିନି ସପ୍ତାହ ପରେ ଏକର ପ୍ରତି ୮ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷର ବା ୧୭ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ହେବ । ସଙ୍କର ଜାତୀୟ କିସମ ଚାଷ କରୁଥିଲେ ଏହାର ଦୁଇଗୁଣ ସାହର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଜମିକୁ ବାଛି ବା ଖୁସାଇ ଅନାବନା ଘାସ ମାରିଦେବ । ଏହାଛଡ଼ା ରାସାୟନିକ ଔଷଧ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ । ଏଥିପାଇଁ ବୁଣିବା ପରଦିନ ଏକର ପ୍ରତି ୧୨୦୦ ମିଲିଲିଟର ଷ୍ଟମ୍ପ ଔଷଧକୁ ୪୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ଜମିରେ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯିବ । ଏହା ବଦଳରେ ବୁଣିବା ପୂର୍ବ ଦିନ ଏକର ପ୍ରତି ୮୦୦ ମିଲିଲିଟର ବାସାଲିନକୁ ଜମିରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଭଲ ଭାବେ ମାଟିରେ ମିଶାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ । ଘାସମରା ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର ବେଳେ ମାଟିରେ ବତର ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ଫସଲରେ ୩୦୪ ଥର ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଦରକାର । ଏଥିପାଇଁ ହାରାହାରି ୪୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।
ଏହି ଫସଲରେ ଧଳାମାଛି, ପତ୍ରଡିଆଁ ପୋକ ଓ ଜଉ ପୋକ ଆଦି ଲାଗିଥାଆନ୍ତି । ଧଳାମାଛି ଗଛର କଅଁଳ ପତରୁ ରସ ଶୋଷି ଖାଇଦିଅନ୍ତି । ଫଳରେ ପତ୍ର ଶିରା ଧଳା ହୋଇଯାଏ । ଏହି ପୋକ ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ପତ୍ର ପୋଡ଼ିଗଲା ପରି ଦିଶେ । ଫଳରେ ଅମଳ କମିଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୪୦୦ ମିଲିଲିଟର ଡାଇମିଥଏଟ୍ ବା କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ ଔଷଧକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ପତ୍ର ଡିଆଁ ପୋକ ପତ୍ର ତଳେ ରହି ରସ ଶୋଷନ୍ତି । ଫଳରେ ଗଛ ଦୁର୍ବଳ ହୋହଇଯାଏ । ମରୁଡ଼ି ଅବସ୍ଥାରେ ଓ ଶୀତ ଋତୁରେ ଏହି ପୋକ ବେଶି ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୪୦୦ ମିଲିଲିଟର କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ ବା ମେଟାସିଡ୍ ଔଷଧକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ହେବ ।
ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଗଛରେ ପତ୍ରଚିତା ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ପତ୍ର ଉପରେ ଗାଢ଼ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଗୋଲାକାର ଦାଗମାନ ଦେଖାଯାଏ । ଆର୍ଦ୍ର ପରିବେଶରେ ଏହି ରୋଗ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବାପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୭୫୦ ଗ୍ରାମ ଇଣ୍ଡୋଫିଲ ଏମ୍-୪୫ ବା ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ଟପସିନ୍ ଏମକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ବେଳେବେଳେ ଏହି ଫସଲରେ ଝାଉଁଳା ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ଉପର ଆଡ଼ୁ ତଳ ଆଡ଼କୁ ଝାଉଁଳିଆ ଆରମ୍ଭ କରେ । ଆକ୍ରାନ୍ତ ଗଛର ମୂଳ ଭାଗରେ ଯାଦୁରା ଦାଗ ଦେଖାଯାଏ । କାଣ୍ଡର ମଝି ଅଂଶ ସଢ଼ି ଯାଇଥାଏ । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୧ କି.ଗ୍ରା. ବ୍ଲାଇଟକ୍ସ ୫୦ ବା ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ହେବ । ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଗଛର ଫୁଲପଚା ରୋଗ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ଫୁଲର ଡେମ୍ଫରେ ଛୋଟ ଦାଗ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ବଢ଼ି ସେ ସ୍ଥାନଟି ନରମ ହୁଏ । ଅଧିକ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଲେ ଫୁଲର ରଙ୍ଗ ବାଦାମୀ ହୋଇଯାଏ ଓ ଏହା ଝଡ଼ିପଡ଼େ । ଏହି ରୋଗ ଆର୍ଦ୍ର ପରିବେଶରେ ବେଶି ହୁଏ । ଏଥିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଏକର ପିଛା ୭୫୦ ଗ୍ରାମ ଇଣ୍ଡୋଫିଲ ଏମ୍-୪୫ ବା ୧ କି.ଗ୍ରା., ବ୍ଲାଇଟକ୍ସ-୫୦ ବାହ ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍କୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମି।।ଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ହେବ ।
ଫୁଲର ତଳ ଅଂଶ ହଳଦିଆ ବା ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ହୋଇଗଲେ ଏହା ଅମଳ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ । ଏକ ଏକର ଜମିରୁ ହାରାହାରି ୪-୬ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ମଞ୍ଜି ଅମଳ ହୋଇପାରିବ ।