ଆଫ୍ରିକା, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ମାଲେସିଆ, ଭାରତ, ଚୀନ୍, ଜାପାନ ଆଦି ଦେଶରେ ମାଣ୍ଡିଆ ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ । ।ଣ୍ଡିଆର ଜନ୍ମ ଭାରତରେ ହୋଇଥିବା କଥା କେତେକ କହୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ କେତେକଙ୍କ ମତରେ ଏହା ଆଫ୍ରିକାରେ ଜନ୍ମ ନେଇଛି । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ୧ ଲକ୍ଷ ୮୭ ହଜାର ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ମାଣ୍ଡିଆ ଚାଷ ହୋଇଥାଏ । ମାଣ୍ଡିଆ ଆମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପକ୍ଷେ ଖୁବ୍ ଉପକାରୀ । ଏଥିରେ ଶତକଡ଼ା ୭୨.୩ ଭାଗ ଶ୍ୱେତସାର, ୭.୧ ଭାଗ ପୁଷ୍ଟିସାର, ୨.୨ ଭାଗ ଖଣିଜ ଲବଣ ଓ ୧.୩ ଭାଗ ସ୍ନେହସାର ଥାଏ । ଏହା ଛଡ଼ା ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଭିଟାମିନ୍ ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ ।
ନିଗିଡ଼ା, ଦୋରସା ମାଟିରେ ମାଣ୍ଡିଆ ଭଲ ହୋଇଥାଏ । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୨୧୦୦ ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ । ଉଭୟ ଜଳସେଚିତ ଓ ଅଣଜଳସେଚିତ ଜମିରେ ଏହା ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ । ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଏହା ଖରିଫ ୍ ଓ ପ୍ରାକ୍ ରବି ଋତୁରେ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏଥିପାଇଁ ଜୁନ୍-ଜୁଲାଇ ଓ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ।ସରେ ବିହନ ବୁଣିବାକୁ ହେବ ।
ମାଣ୍ଡିଆରଅନେକ କିସମ ରହିଛି । ସେସବୁ ହେଲା – ଦିବ୍ୟସିଂହ, ନୀଳାଚଳ, ଏକେ ପି-୩,ଏକେ ପି-୭, ଗୋଦାବରୀ, ଭୈରବୀ, ଚିଲିକା, ଶୁଭା ଇତ୍ୟାଦି । ଏକ ଏକର ଜମିରେ ବୁଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୪ କିଲୋଗ୍ରାମ ବିହନ ଦରକାର । ପ୍ରତି କିଲୋଗ୍ରାମ ବିହନ ସହିତ ୩ ଗ୍ରାମ ଥିରାମ ବା ଦେଢ଼ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ ମିଶାଇ ଏହାକୁ ବିଶୋଧନ କରିଦେବା ଉଚିତ ।
ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଭଲଭାବେ ହଳ କରି ମାଟି ଗୁଣ୍ଡ କରିଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଶେଷ ଓଡ଼ ଚାଷ ବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୨୫-୩୦ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ସଢ଼ା ଖତ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ । ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି୧୫ ସେଣ୍ଟିିମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୧୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଦୂରତାରେ ବିହନ ବୁଣିବା ଉଚିତ । ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ମାଟି ଭିତରେ ୩-୪ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଗଭୀରତାରେ ପଡ଼ିବା ଉଚିତ ।
ଏକ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ମାଣ୍ଡିଆ ଅମଳ ହେବାପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୨.୯୮ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୧.୧୩ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ଓ ୩.୯୦ କି.ଗ୍ରା. ପଟସା ସାର ଦରକାର ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହି ଫସଲରେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ଉଚିତ । ଜଳସେଚନର ସୁବିଧା ଅନୁସାରେ ଏହି ଫସଲର ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଥାଏ । ଅଣଜଳସେଚିତ ଜମିରେ ବୁଣିବା ବେଳେ ଏକର ପିଛା ୫ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୫ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ଓ ୫ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ସାର ଦେବାକୁ ହେବ । ଏଥିପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୩୩ କି.ଗ୍ରା. ଶ୍ୟାମଳା (୧୫-୧୫-୧୫) ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୮ କି.ଗ୍ରା. ଗ୍ରୋମୋର (୨୮-୨୮-୦) ଓ ୮ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୯ କି.ଗ୍ରା. ଏନ୍ପିକେ (୧୦-୨୬-୨୬) ଓ ୭ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆବ୍ୟବହାରକରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ । ଜଳସେଚିତ ଜମିରେ ଏହାର ଦୁଇଗୁଣ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଉଚିତ । ଗଛ ହେବାର ତିନି ସପ୍ତାହ ପରେ ଏକର ପ୍ରତି ୫ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର ବା ୧୧ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ଥିଲେ ଏକର ପିଛା ୧୦ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର ବା ୨୨ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ ।
ବିଳମ୍ବ କିସମ ଚାଷ କରୁଥଲେ ବୁଣିବାବେଳେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୨ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର, ୧୨ କି.ଗ୍ର।।. ଫସଫରସ ଓ ୧୨ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ଦରକାର ହେବ । ଏଥିପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୮୦ କି.ଗ୍ରା. ଶ୍ୟାମଳା (୧୫-୧୫-୧୫) ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୪୩କି.ଗ୍ରା. ଗ୍ରୋମର (୨୮-୨୮-୦) ଓ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ମ୍ୟୁରେଟ୍ ଅଫ୍ ପଟାସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାହରିବ । ଏହା ବଦଳରେ ଏକର ପ୍ରତି ୪୬ କି.ଗ୍ରା. ଏନ୍ପିକେ (୧୦-୨୬-୨୬) ଓ ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । ତିନିସପ୍ତାହ ପରେ ଘାସ ବାଛି ଏକର ପ୍ରତି ୧୨ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାର ବା ୨୬ କି.ଗ୍ର।।. ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଅନାବନା ଘାସ ଯୋଗୁଁ ମାଣ୍ଡିଆ ଅମଳ ବହୁ ପରିମାଣରେ କମି ଯାଇଥାଏ । ଠିକ୍ ସମୟରେ ଘାସ ଦମନ କରିପାରିଲେ ଭଲ ଅମଳ ମିଳେ । ଗଛ ହେବାର ୩ ସପ୍ତାହ ପରେ ମାଟିକୁ ଖୁସାଇ ଦେଲେ ଘାସ ମରିଯାଇଥାଏ । ରାସାୟନିକ ଉପାୟରେ ମଧ୍ୟ ଘାସ ଦମନ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଏଥିପାଇଁ ବିହନ ବୁଣିବା ପରଦିନ ଏକର ପ୍ରତି ୨୫୦ ମିଲିଲିଟର ଆରୋଜିନ୍ ବା ଆନିଲୋଫସ୍ ଔଧକୁ ୪୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ମାଟିରେ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଘାସମରା ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର ସମୟରେ ମାଟିରେ ବତର ଥିବା ଦରକାର । ମାଣ୍ଡିଆ ଫସଲରେ ଶୀତଦିନେ ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଦରକାର । ଗଛର ବୃଦ୍ଧି ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ୫-୬ ଥର ପାଣି ମଡ଼ାଇବା ଉଚିତ । ଏହି ଫସଲ ହାରାହାରି ୪୦-୬୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାଏ ।
ମାଣ୍ଡିଆ ଫସଲରେ କର୍ତ୍ତକ କୀଟ, କାଣ୍ଡବିନ୍ଧା ପୋକ ଓ ଦିଆଲି ପୋକ ଲାଗିବାର ଦେଖଶଯାଏ । ଏହି ପୋକମାନˆୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପ୍ରତି ୪୦୦ ମିଲି ଡାଇମିଥଏଟ୍ ବା କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫସ୍କୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବାକୁ ହେବ । ବେଳେବେଳେ ମାଣ୍ଡିଆ ଫସଲରେ ଜଉପୋକ ଲାଗିଥାନ୍ତି । ଏହାକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକର ପିଛାହ ୪୦୦ ମିଲି ମିଥାଇଲ ଡିମେଟନ୍ ବା ଡାଇମିଥଏଟ୍ ଔଷଧ ସ୍ପ୍ରେ କରାଯାଇ ପାରିବ ।
ମାଣ୍ଡିଆ ଫସଲରେ ମହିଷା ରୋଗ, ପତ୍ରଚିତା ରୋଗ ଓ ଟୀକା ରୋଗ ଅଦି ଦେଖାଯାଏ । ଏସବୁ ରୋଗକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକରପ୍ରତି ୮୦୦ ଗ୍ରାମ ଇଣ୍ଡୋଫିଲ୍ ଏମ୍-୪୫ ବା ୨୦୦ ଗ୍ରାମ ବାଭିଷ୍ଟିନ୍ ବା ୨୦୦ ମିଲି କଣ୍ଟାଫକୁ ୨୦୦ ଲିଟର ପାଣି ସହ ମିଶାଇ ସ୍ପ୍ରେ କରିବା ଉଚିତ ।
ଦାଆରେ କାଟି ମାଣ୍ଡିଆ ଅମଳ କରାଯାଏ । ଭଲ ଭାବେ ଚାଷ କଲେ ଏକ ଏକର ଜମିରୁ ପ୍ରାୟ ୧୦ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲଅମଳ ମିଳିପାରିବ ।